Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)

ПрадмоваСкарачэнні

вярбо́ўка гл. вербаваць.

вярбо́ўшчык, -а, мн. -і, -аў, м.

Той, хто вярбуе куды-н.

|| ж. вярбо́ўшчыца, -ы, мн. -ы, -чыц.

|| прым. вярбо́ўшчыцкі, -ая, -ае.

вяргі́ня, -і, мн. -і, -гінь, ж.

Травяністая дэкаратыўная расліна сямейства складанакветных з вялікімі яркімі кветкамі рознага колеру і клубнепадобным карэннем.

|| прым. вяргі́невы, -ая, -ае.

вярзці́, -зу́, -зе́ш, -зе́; -зём, верзяце́, -зу́ць; вёрз, вярзла́; вярзі́; незак., што (разм.).

Гаварыць недарэчнасці, бязглуздзіцу.

В. лухту.

|| зак. звярзці́, -зу́, -зе́ш, -зе́; -зём, зверзяце́; -зу́ць; звярзла́, -ло́; -зі.

|| наз. вярзе́нне, -я, н.

вярзці́ся, 1 і 2 ас. не ўжыв., -зе́цца; вёрзся, вярзла́ся, -ло́ся; незак. (разм.).

Бязладна ўзнікаць, здавацца ва ўяўленні; блюзніцца.

|| зак. прывярзці́ся, -зе́цца і звярзці́ся, -зе́цца.

вярну́цца¹, -ну́ся, ве́рнешся, ве́рнецца; -ніся; зак.

Прыйсці, прыехаць назад; звярнуцца да чаго-н. зноў.

В. да сваёй пастаяннай работы.

|| незак. вярта́цца, -а́юся, -а́ешся, -а́ецца і варо́чацца, -аюся, -аешся, -аецца.

вярну́цца², 1 і 2 ас. не ўжыв., ве́рнецца; незак. (разм.).

Нахіляцца на бок.

Човен вернецца.

вярну́ць¹, -ну́, ве́рнеш, ве́рне; -ні́; ве́рнуты; зак., каго-што.

1. Аддаць узятае назад.

В. доўг.

2. Прымусіць або даць магчымасць вярнуцца назад.

В. дамоў.

В. бацьку дзецям.

В. да жыцця (вылечыць).

|| незак. вярта́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е і варо́чаць, -аю, -аеш, -ае.

вярну́ць², -ну́, ве́рнеш, ве́рне; -ні́; незак., што.

1. Мяняць напрамак руху, паварочваць.

В. машыну ўправа.

В. нос ад чаго-н. (адносіцца да каго-, чаго-н. з пагардай, грэбаваць кім-, чым-н.). Здушы верне (брыдка думаць пра што-н., глядзець на што-н.).

2. Валіць на бок, пераварочваць.

В. воз.

3. перан. Схіляць да чаго-н., даваць пэўны кірунак (думкам, размовам і пад.; разм.).

Мне вядома, куды ён верне.

4. перан., на каго-што. Перакладваць віну на іншага (разм.).

Сам вінаваты, а на другіх верне.

5. (1 і 2 ас. не ўжыв.), з чаго. Рухацца, падаць, узнімацца суцэльнай плынню.

Дым верне з коміна.

6. 3 цяжкасцю ўзнімаць пласты зямлі.

Трактар верне дзёран.

вяро́ўка, -і, ДМ -ўцы, мн. -і, -ро́вак, ж.

Выраб з кручаных або вітых у некалькі столак доўгіх пасмаў пянькі ці іншых матэрыялаў, які ўжыв. для звязвання і іншых патрэб.

Увязаць воз вяроўкай.

Вяроўка плача па кім (разм.) — пра таго, хто заслугоўвае пакарання.

|| памянш. вяро́вачка, -і, ДМ -чцы, мн. -і, -чак, ж.

|| прым. вяро́вачны, -ая, -ае.