укры́цце, -я, мн. -і, -яў, н.
Месца, збудаванне, якое ўкрывае, абараняе ад каго-, чаго-н.
Страляць з укрыцця.
У. ад зенітнага агню.
укры́ць, -ы́ю, -ы́еш, -ы́е; -ы́ты; зак., каго-што.
1. Закрыць з усіх бакоў.
У. машыну брызентам.
2. Запоўніць, засеяць чым-н. па паверхні, распаўсюдзіцца па ёй.
Цвіль укрыла сцены.
Чырвань укрыла шчокі.
3. Схаваць, засцерагчы ад каго-, чаго-н.
Ноч укрыла партызан ад ворага.
У. злачынца.
У. маёмасць ад аблажэння падаткам (перан.: утаіць).
|| незак. укрыва́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.
|| звар. укры́цца, -ы́юся, -ы́ешся, -ы́ецца; незак. укрыва́цца, -а́юся, -а́ешся, -а́ецца.
|| наз. укрыццё, -я́, н. (да 1 і 3 знач.).
укрышы́ць, -ышу́, -ы́шыш, -ы́шыць; -ы́шаны; зак., што і чаго ў што.
Накрышыць чаго-н. у што-н.
У. цыбулі ў салату.
уку́с, -у, м.
1. гл. укусіць.
2. мн. -ы, -аў. Укушанае месца.
Памазаць у. ёдам.
укусі́ць, -ушу́, -у́сіш, -у́сіць; -у́шаны; зак., каго-што.
Ухапіўшы, праткнуўшы зубамі (ці праткнуўшы джалам), раніць.
Сабака ўкусіў за руку.
Якая муха яго ўкусіла? (перан.: што з ім, чым ён незадаволены?; разм., жарт.).
|| наз. уку́с, -у, м.
улаві́ць, улаўлю́, уло́віш, уло́віць; уло́ўлены; зак.
1. каго-што. Схапіць, злавіць каго-, што-н. (разм.).
У. каня.
2. што. Выявіць і прыняць, зарэгістраваць прыборамі.
У. радыёхвалю.
3. перан., што. Успрыняць (органамі пачуццяў), заўважыць.
У. шолах лесу.
У. насмешку ў словах.
У. сэнс выказвання.
4. што. Тое, што і улучыць (у 1 знач.).
У. зручны момант.
|| незак. уло́ўліваць, -аю, -аеш, -ае.
|| наз. уло́ўліванне, -я, н.
улаго́дзіцца, -джуся, -дзішся, -дзіцца; зак.
Супакоіцца.
Мора ўлагодзілася.
|| незак. улаго́джвацца, -аюся, -аешся, -аецца.
улаго́дзіць, -джу, -дзіш, -дзіць; -джаны; зак., каго (што).
Дагаджаючы чым-н., задобрыць, супакоіць, суцешыць.
У. дзіця падарункам.
У. калег жартамі.
|| незак. улаго́джваць, -аю, -аеш, -ае; наз. улаго́джванне, -я, н.
|| наз. улаго́джанне, -я, н.
ула́да, -ы, ДМ -дзе, ж.
1. адз. Права і магчымасць распараджацца кім-, чым-н., падпарадкоўваць сваёй волі.
Бацькоўская ў.
Перавысіць уладу.
Выпусціць каго-, што-н. з-пад сваёй улады.
Траціць уладу над сабой (губляць самакантроль). Быць ва ўладзе або пад уладай каго-, чаго-н. (пад уздзеяннем, уплывам; кніжн.). Пад уладай пачуццяў (перан.).
2. адз. Палітычнае панаванне, дзяржаўнае кіраванне і яго органы.
Вярхоўная ў.
Выканаўчая ў.
Быць ва ўладзе.
Прыйсці да ўлады.
3. мн. -ы, ула́д. Асобы з урадавымі і адміністрацыйнымі паўнамоцтвамі.
Мясцовыя ўлады.
◊
Ваша ўлада — рабіце, што хочаце, ваша справа.
улада́льнік, -а, мн. -і, -аў, м.
Той, хто ўладае чым-н.
У. аўтамашыны.
|| ж. улада́льніца, -ы, мн. -ы, -ніц.
|| прым. улада́льніцкі, -ая, -ае.