Verbum

цернаслі́ва, -ы, мн. -ы, -слі́ў, ж.

Пладовае дрэва або куст, натуральны гібрыд цёрну і слівы, а таксама салодкія сінявата-чорныя плады гэтага дрэва.

|| прым. цернаслі́вавы, -ая, -ае.

це́рні, -яў.

1. Пра калючыя расліны, а таксама калючкі на іх (уст. і кніжн.).

2. перан. Цяжкасці, пакуты, якія сустракаюцца на жыццёвым шляху каго-н.

це́рніца, -ы, мн. -ы, -ніц, ж.

Прылада, якой труць лён, каноплі.

це́рпкі, -ая, -ае.

Кіславата-даўкі, аскомісты.

Церпкае віно.

|| наз. це́рпкасць, -і, ж.

церусі́цца, 1 і 2 ас. не ўжыв., цяру́сіцца; незак. (разм.).

Тое, што і церушыцца.

церусі́ць, церушу́, цяру́сіш, цяру́сіць; цяру́сім, цяру́сіце, цяру́сяць; незак. (разм.).

Тое, што і церушыць.

церушы́цца, 1 і 2 ас. не ўжыв., цяру́шыцца; незак.

1. Сыпацца, пакрысе рассыпацца.

З шчылін столі церушыўся пясок.

2. Ісці, імжэць (пра дробны снег, дождж).

церушы́ць, церушу́, цяру́шыш, цяру́шыць; незак.

1. што. Пераціраць, здрабняць што-н. сухое.

2. што і чым. Прымушаць што-н. сыпацца, падаць.

Ц. соль на хлеб.

3. Ісці, імжэць (пра дробны снег, дождж).

|| наз. церушэ́нне, -я, н.

це́рці, тру, трэш, трэ; тром, траце́, труць; цёр, цёрла; тры; цёрты; незак., што.

1. Націскаючы, вадзіць узад і ўперад па чым-н.

Ц. падлогу шчоткай.

Ц. спіну мачалкай.

2. Размінаючы, націскаючы, змешваць, ператвараць што-н. у парашок, у дробную аднародную массу.

Ц. тытунь.

Ц. мак.

3. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Пра абутак, адзенне: будучы цесным, нязручным, націраць, пашкоджваць скуру.

4. Пераціраць, рабіць мякчэйшым.

Ц. лён.

|| аднакр. церану́ць, -ну́, -не́ш, -не́; -нём, -няце́; -ну́ць; -ні́ і цярну́ць, -ну́, -не́ш, -не́; -нём, церняце́, -ну́ць; -ні́ (да 1 знач.).

це́рціся, тру́ся, трэ́шся, трэ́цца; тро́мся, траце́ся, тру́цца; цёрся, цёрлася; тры́ся; незак.

1. Церці сябе чым-н.

Ц. ручніком.

2. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Рухацца, дакранаючыся да паверхні іншага прадмета.

Крыгі церліся адна аб адну.

Змазаць дэталі машыны, каб не церліся.

3. перан. Знаходзіцца дзе-н., каля каго-н. без пэўнага занятку, ацірацца (разм.).

Хлапчукі церліся каля машыны.

|| зак. паце́рціся, патру́ся, патрэ́шся, патрэ́цца; патро́мся, патраце́ся, патру́цца; патры́ся.

|| аднакр. цярну́цца, -ну́ся, -не́шся, -не́цца; -нёмся, церняце́ся, -ну́цца; -ні́ся (да 2 знач.).