Verbum

церабі́лка, -і, ДМ -лцы, мн. -і, -лак, ж.

Машына для цераблення лёну, канапель.

церабі́льшчык, -а, мн. -і, -аў, м.

Работнік, які цярэбіць лён, каноплі.

|| ж. церабі́льшчыца, -ы, мн. -ы, -чыц.

церабі́цца, цераблю́ся, цярэ́бішся, цярэ́біцца; незак.

1. Рабіць дробныя, частыя рухі, вызваляючыся ад каго-, чаго-н.; атрасацца.

Ц. ад камароў.

2. Чысціцца дзюбай (пра птушак).

|| зак. ацерабі́цца, ацераблю́ся, ацярэ́бішся, ацярэ́біцца (да 1 знач.).

церабі́ць, цераблю́, цярэ́біш, цярэ́біць; цярэ́блены; незак.

1. што. Ачышчаць ад хмызняку (лес).

2. Абчышчаць ад бацвіння, карэньчыкаў і пад. (гародніну).

Ц. буракі.

3. што. Абсякаць галіны, сучча з паваленых дрэў.

4. што. Вылузваць, выкалупваць, лушчыць што-н.

Вавёрка церабіла шышкі.

5. што. Чысціць дзюбай пер’е (пра птушак).

6. што. Торгаць, тузаць, перабіраць пальцамі што-н.

Ц. канцы хусткі.

7. перан., каго (што). Надакучаць пытаннямі, просьбамі (разм.).

8. што. Вырываючы з коренем, убіраць машынай з поля (лён, каноплі).

|| зак. вы́церабіць, -блю, -біш, -біць; -блены (да 1 і 8 знач.).

|| наз. церабле́нне, -я, н.

|| прым. церабі́льны, -ая, -ае (да 8 знач.).

Церабільная машына.

це́раз, прыназ. з В.

1. Упоперак чаго-н., з аднаго боку на другі.

Перайсці ц. вуліцу.

Пабудаваць пераправу ц. раку.

2. Паверх чаго-н.

Пераскочыць ц. плот.

3. Праз, скрозь што-н. (пры назвах прадметаў, асяроддзя, праз якія хто-, што-н. праходзіць, пранікае).

Ісці ц. лес.

Залезці ц. акно.

Ц. шыбы ледзь прасочвалася святло.

4. Пры дапамозе каго-, чаго-н.

Перадаць прывітанне ц. знаёмага.

5. Праз некаторы час або праз некаторую адлегласць пасля чаго-н.

Сустрэліся ц. год.

Дрэўцы раслі ц. кожныя дзесяць метраў.

6. Па якой-н. прычыне, па віне каго-н.

Ц. яго многія пацярпелі.

цераззе́рніца, -ы, ж. (спец.).

Няпоўная завязь зерня ў каласах хлебных злакаў у выніку няпоўнага апылення.

це́рам, -а, мн. -ы́ і (з ліч. 2, 3, 4) це́рамы, церамо́ў, м.

1. У Старажытнай Русі: высокі багаты дом у выглядзе вежы.

2. Пра высокі, прыгожы драўляны дом.

Не дом, а ц. пабудаваў!

|| памянш. церамо́к, -мка́, мн. -мкі́, -мко́ў, м.

|| прым. це́рамны, -ая, -ае.

цераспало́сіца, -ы, мн. -ы, -сіц, ж.

Размяшчэнне зямельных участкаў адной гаспадаркі палосамі ўперамежку з чужымі ўчасткамі.

|| прым. цераспало́сны, -ая, -ае.

церассядзе́льнік, -а, мн. -і, -аў, м.

Тое, што і пасак (у 3 знач.).

церассядзёлак, -лка, мн. -лкі, -лкаў, м.

Тое, што і пасак (у 3 знач.).