Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)

ПрадмоваСкарачэнні

зладзе́йка гл. злодзей.

зладзе́йскі гл. злодзей.

зладзеява́ты, -ая, -ае.

Падобны на зладзейскі; хітры.

Зладзеяватая ўхмылка.

|| наз. зладзеява́тасць, -і, ж.

зла́дзіць, -джу, -дзіш, -дзіць; -джаны; зак.

1. што. Зрабіць, пабудаваць.

З. калёсы.

З. банкет (перан.).

2. з кім-чым. Прыйсці да згоды; справіцца з кім-, чым-н.

Мы з ім зладзім.

З. з дзецьмі.

3. што. Зрабіць узгодненым, стройным.

З. галасы.

|| незак. зла́джваць, -аю, -аеш, -ае (да 1 і 3 знач.).

зладзю́га, -і, мн. -і, -аў, м. (разм., пагард.).

Тое, што і злодзей.

злажы́цца, злажу́ся, зло́жышся, зло́жыцца; зак.

1. Сабраць грошы на якую-н. агульную справу; скласціся (у 5 знач.).

2. Узяўшы стрэльбу, прыцэліцца.

З. і стрэліць.

3. Налаўчыцца, прызвычаіцца.

З. ў рабоце.

|| незак. склада́цца, -а́юся, -а́ешся, -а́ецца і скла́двацца, -аюся, -аешся, -аецца.

злажы́ць, злажу́, зло́жыш, зло́жыць; зло́жаны; зак., што.

1. гл. класці.

2. Палажыць разам у пэўным парадку.

З. дровы.

З. чамадан (палажыць у яго рэчы; таксама перан.: падрыхтавацца да ад’езду).

3. Перагнуўшы, скруціўшы, палажыць, злажыць пэўным чынам, надаць якую-н. форму.

З. газету.

З. пакрывала.

З. раскладушку.

4. Паваліць, палажыць (пра ўсё, многае).

Град злажыў жыта.

5. перан. Перакласці віну на каго-н.

Злажыць галаву (высок.) — загінуць у баі.

Злажыць рукі (разм.) — тое, што і скласці рукі (гл. скласці).

|| незак. склада́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е (да 2—5 знач.), скла́дваць, -аю, -аеш, -ае (да 2—5 знач.) і зло́жваць, -аю, -аеш, -ае (да 5 знач.).

зла́зіць¹ гл. злезці.

зла́зіць², зла́жу, зла́зіш, зла́зіць; зак.

Пабыць дзе-н., узлезшы або спусціўшыся куды-н.

З. на гарышча.

З. у склеп.

злак, -а, мн. -і, -аў, м.

Расліна са сцяблом у форме саломіны і дробнымі кветкамі, сабранымі ў суквецце (колас, мяцёлку або кісць).

Хлебныя злакі.

Кармавыя злакі.

|| прым. зла́кавы, -ая, -ае.

Злакавыя расліны.