Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)

ПрадмоваСкарачэнні

ветэрына́р, -а, мн. -ы, -аў, м.

Спецыяліст па ветэрынарыі.

|| прым. ветэрына́рскі, -ая, -ае.

ветэрына́рыя, -і, ж.

Навука пра хваробы жывёл і іх лячэнне.

|| прым. ветэрына́рны, -ая, -ае.

ве́хаць, -хця, мн. -хці, -хцяў, м.

1. Мачалка з рагожы.

2. Жмут, жменя (саломы, сена і пад.).

ве́цер, ве́тру, мн. вятры́, вятро́ў, м.

Рух паветра ў гарызантальным напрамку.

Моцны в.

Спадарожны в.

Паўднёвы в.

Подых ветру.

Стаяць на ветры (там, дзе дзьме моцны вецер).

Кідаць словы на вецер (разм.) — гаварыць упустую, дарэмна ці неабдумана.

Вецер у галаве ў каго (разм., неадабр.) — пра легкадумнага чалавека.

Ветрам падшыты або падбіты (разм.) — пра легкадумнага чалавека, а таксама пра адзенне без цёплай падкладкі.

Трымаць нос па ветры — прыстасоўвацца да абставін.

Шукаць ветру ў полі — пра дарэмныя пошукі.

Куды вецер дзьме — прыстасоўвацца да большасці думак, поглядаў, густаў.

|| памянш. ве́трык, -у, м. З ветрыкам (пра язду: вельмі хутка; разм.).

|| прым. ве́травы, -ая, -ае і ветравы́, -а́я, -о́е (спец.).

Ве́травы подых.

Ветравое шкло (у аўтамашынах).

ве́ча, -а, н.

Народны сход у Старажытнай Русі і Беларусі гараджан для вырашэння грамадскіх спраў, а таксама месца такога сходу.

Полацкае в.

|| прым. вечавы́, -а́я, -о́е.

В. звон.

ве́чар, -а, мн. вечары́ і (з ліч. 2, 3, 4) ве́чары, вечаро́ў, м.

1. Час сутак ад канца дня да надыходу ночы.

Зімовы в.

Прыйшлі дамоў пад в.

2. Грамадскі вячэрні сход, прысвечаны якой-н. даце.

Урачысты в.

В. сустрэчы з ветэранамі.

|| памянш. вечаро́к, -рка́, мн. -ркі́, -рко́ў, м. (да 1 знач.).

|| прым. вячэ́рні, -яя, -яе (да 1 знач.).

Вячэрняя школа.

ве́чарам, прысл.

У вячэрні час.

|| памянш. вечарко́м (разм.).

В. забягу на хвіліну.

вечары́нка, -і, ДМ -нцы, мн. -і, -нак, ж.

Вячэрняя гулянка з музыкай і танцамі.

Пайсці на вечарынку.

вечарэ́ць, -э́е; безас., незак.

Блізіцца к вечару, надыходзіць (пра вечар).

Пачало в.

Увосень рана вечарэе.

|| зак. звечарэ́ць, -э́е.

ве́чна, прысл.

1. Бясконца, спрадведку; на працягу вякоў.

Матэрыя існуе в.

Жыць в. ў памяці народа.

2. Пастаянна, заўсёды.

Брат в. заняты.