Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)

ПрадмоваСкарачэнні

учарне́ць, -е́ю, -е́еш, -е́е; зак.

1. Зблажэць, змарнець.

У. ад хваробы.

Твар учарнеў.

2. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Пачарнець (пад уздзеяннем вільгаці, сонца, паветра і пад.; разм.).

Драніца на даху ўчарнела.

учарсцве́лы, -ая, -ае.

Які стаў чэрствым, зачарсцвелы.

У. хлеб.

учарсцве́ць гл. чарсцвець.

уча́стак, -тка, мн. -ткі, -ткаў, м.

1. Асобная частка якой-н. паверхні.

У. магістралі.

Пашкоджаны ў. скуры.

2. Частка зямельнай плошчы, занятая чым-н. або прызначаная для чаго-н.

Зямельны ў.

Працаваць на прысядзібным участку.

Доследны ў.

3. Адміністрацыйна-тэрытарыяльнае падраздзяленне чаго-н.

Выбарчы ў.

Урачэбны ў.

4. Частка фронту, зона дзеяння якой-н. воінскай часці, вайсковага злучэння.

На ўчастку стралковага палка.

5. Галіна, сфера якой-н. грамадскай дзейнасці.

Адказны ў. работы.

6. У царскай Расіі: падраздзяленне, аддзяленне гарадской паліцыі.

Адвесці ва ў.

|| прым. участко́вы, -ая, -ае (да 3 і 6 знач.).

У. ўрач.

Участковая выбарчая кампанія.

У. ўпаўнаважаны.

У. інспектар (афіцэр міліцыі, адказны за парадак на даручаным яму ўчастку; у 3 знач.).

участко́вы, -ая, -ае.

1. гл. участак.

2. у знач. наз. участко́вы, -ага, мн. -ыя, -ых, м. Тое, што і ўчастковы ўпаўнаважаны, участковы інспектар (разм.).

учасці́цца, 1 і 2 ас. не ўжыв., -і́цца; зак.

Стаць больш частым (у 3 і 4 знач.).

Учасціліся раннія замаразкі.

Рытм сэрца ўчасціўся.

|| незак. учашча́цца, -а́ецца.

|| наз. учашчэ́нне, -я, н.

учасці́ць, -ашчу́, -асці́ш, -асці́ць; -асці́м, -асціце́, -асця́ць; -а́шчаны; зак., што.

Зрабіць больш частым.

У. абарачальнасць аўтобусаў.

У. рытм руху.

|| незак. учашча́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.

|| наз. учашчэ́нне, -я, н.

учо́ра, прысл.

1. У дзень перад сённяшнім.

2. у знач. наз., нескл., н. Учарашні дзень.

У. не дагоніш, ад заўтра не ўцячэш (прыказка).

учо́т, -у, М учо́це, м.

Тое, што і улік (у 2 знач.).

Стаць на прафсаюзны ў.

Зняцца з учоту.

|| прым. учо́тны, -ая, -ае.

У. лісток.

учо́тчык, -а, мн. -і, -аў, м.

Асоба, якая вядзе ўлік чаго-н.

У. палявой брыгады.

|| ж. учо́тчыца, -ы, мн. -ы, -чыц.