Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)

ПрадмоваСкарачэнні

уцячы́², уцяку́, уцячэ́ш, уцячэ́; уцячо́м, уцечаце́, уцяку́ць; уцёк, уцякла́, -ло́; уцячы́; зак.

1. Паспешліва пайсці адкуль-н., бягом накіравацца куды-н.

У. з дому.

2. Пайсці тайком адкуль-н., выратавацца ўцёкамі.

Мядзведзь зрабіў падкоп і ўцёк у лес.

У. з палону.

|| незак. уцяка́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.

уцяша́цца гл. уцешыць.

уцяша́ць гл. уцешыць.

уцяшэ́нне гл. уцешыць.

уча́дзелы, -ая, -ае.

Атручаны чадам (у 1 знач.).

Учадзелае дзіця.

уча́дзець гл. чадзець.

учапі́цца, учаплю́ся, учэ́пішся, учэ́піцца; зак.

1. за каго-што, у каго-што. Моцна ўхапіцца за каго-, што-н. або ўплесціся за што-н., у што-н.

У. за борт машыны.

У. ў валасы.

2. за што. Зачапіцца за што-н.

Кручок вуды ўчапіўся за водарасці.

3. чым за што. Закрануць што-н. у час руху.

У. воссю калёс за шула варот.

4. перан., за што. Тое, што і ухапіцца (у 2 знач.).

У. за думку.

5. за кім-чым. Далучыцца самавольна, без папярэдняй згоды да тых, хто ідзе куды-н.

За намі ўчапіўся сабака.

|| незак. учэ́плівацца, -аюся, -аешся, -аецца (да 1 і 4 знач.).

учапі́ць, учаплю́, учэ́піш, учэ́піць; учэ́плены; зак.

1. што. Зачапіць за што-н.

У. вудачку.

2. што на каго-што. Павесіць.

У. каралі на шыю.

3. у што. У час руху зачапіць чым-н. ці за што-н. (разм.)

У. колам у дрэва.

учара́шні, -яя, -яе.

1. Які быў, адбыўся ўчора.

Шукаць учарашняга дня (траціць час на пошукі таго, чаго ўжо няма; жарт.).

2. Які быў нядаўна кім-, чым-н.

Учарашнія студэнты.

учарне́лы, -ая, -ае.

1. Які зблажэў, змарнеў; счарнелы.

У. чалавек.

У. твар.

2. Пачарнелы (разм.).

Учарнелае лісце.