Verbum

утварэ́нне, -я, н.

1. гл. утварыцца, утварыць.

2. мн. -і, -яў. Тое, што ўтварылася з чаго-н.

Тлушчавыя ўтварэнні.

утка́цца, 1 і 2 ас. не ўжыв., утчо́цца; зак.

Паменшаць у працэсе ткання.

Многа пражы ўжо ўткалася.

|| незак. утыка́цца, -а́ецца.

утка́ць, утку́, утчэ́ш, утчэ́; утчо́м, утчаце́, утку́ць; утка́ў, -ка́ла; утчы́; утка́ны; зак.

1. што ў што. Уставіць тканнем нітку, паласу ў тканіну.

2. што і чаго. Вырабіць тканнем.

У. пяць губак палатна.

3. што чым. Пакрыць скрозь тканым узорам.

У. дыван кветкамі.

4. што. Зрасходаваць у працэсе ткання.

За дзень уткала кілаграм пражы.

|| незак. утыка́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.

уткну́цца, -ну́ся, -не́шся, -не́цца; -нёмся, -няце́ся, -ну́цца; -ні́ся; зак., у што.

1. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Убіцца вострым канцом у што-н.

Кап’ё ўткнулася ў зямлю.

2. Ткнуўшыся, уперціся, зарыцца ў што-н.

У. галавой у падушку.

3. перан. Паглыбіцца ў які-н. занятак, уважліва разглядаючы што-н., займаючыся чым-н. (неадабр.).

У. ў кнігу.

4. перан. Умяшацца, прыняць удзел у чым-н. (разм., неадабр.).

Усюды ты ўткнешся.

|| незак. утыка́цца, -а́юся, -а́ешся, -а́ецца.

уткну́ць, -ну́, -не́ш, -не́; -нём, -няце́, -ну́ць; -ні́; -ну́ты; зак., што ў што.

1. Прымусіць пранікнуць, увайсці, усадзіць што-н. вострае, тонкае.

У. іголку ў клубок.

2. Схаваць, укрыць у што-н.

У. твар у каўнер.

3. Уперці ў што-н.

У. нос у шыбу.

◊

Уткнуць нос у што (разм., неадабр.) — паглыбіцца ў разгляданне чаго-н., пераважна ў чытанне.

Сядзеў, уткнуўшы нос у кніжку.

|| незак. утыка́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.

утлума́чыць, -чу, -чыш, -чыць; -чаны; зак., што каму (разм.).

Тлумачачы, прымусіць каго-н. зразумець, засвоіць што-н.

У. правіла.

|| незак. утлума́чваць, -аю, -аеш, -ае.

уто́йванне гл. утаіць.

уто́йваць гл. утаіць.

уто́к, утку́, м. (спец.).

Папярочныя ніткі тканіны, якія пераплятаюцца з падоўжнымі (асновай).

|| прым. уто́чны, -ая, -ае.

уто́ма, -ы, ж. (разм.).

Стан утомленага, пачуццё стомленасці ад працы; стома.

Адчуць утому.