Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)

ПрадмоваСкарачэнні

зво́льніцца, -нюся, -нішся, -ніцца; зак.

Вызваліцца ад выканання якіх-н. абавязкаў, звязаных з вучобай, службай і пад.; канчаткова пакінуць месца работы.

З. з вайсковай службы.

З. з працы.

|| незак. звальня́цца, -я́юся, -я́ешся, -я́ецца.

|| наз. звальне́нне, -я, н.

зво́льніць, -ню, -ніш, -ніць; -нены; зак., каго (што).

Вызваліць ад выканання якіх-н. абавязкаў, звязаных з вучобай, службай і пад.; зняць з работы.

З. у запас.

З. з работы.

|| незак. звальня́ць, -я́ю, -я́еш, -я́е.

|| наз. звальне́нне, -я, н.

звон, зво́на і зво́ну, м.

1. -а, мн. званы́, -о́ў. Ударны сігнальны падвясны інструмент (з медзі або меднага сплаву) у форме пустога ўсечанага конуса з падвешаным усярэдзіне ўдарнікам (языком).

Царкоўны з.

Пажарны з.

Званіць ва ўсе званы (таксама перан.: расказваць усім пра што-н.).

2. -у. Гук, які ўтвараецца гэтым інструментам, а таксама металічнымі або шклянымі прадметамі пры ўдары.

З. касы.

З. шклянак.

3. -у, перан. Погаласкі, плёткі.

Нечага было разносіць такі з. па сяле.

|| прым. зво́навы, -ая, -ае.

звонкагало́сы, -ая, -ае.

Са звонкім голасам.

Звонкагалосыя дзеці.

|| наз. звонкагало́сасць, -і, ж.

зво́нкі¹, -ая, -ае.

1. Гучны, гулкі.

З. голас.

Звонкае шкло.

Звонкая манета (металічныя грошы).

2. Тое, што і гулкі (у 2 знач.).

Звонкае паветра.

Звонкі зычны — які вымаўляецца з удзелам голасу.

|| наз. зво́нкасць, -і, ж.

зво́нкі², -аў, адз. зво́нка, -і, ДМ -нцы, ж.

Картачная масць, якая абазначаецца чырвонымі ромбікамі.

|| прым. званко́вы, -ая, -ае.

зво́нку, прысл.

1. Са знешняга боку.

Пачысціць акно з.

2. Знешне, з выгляду (разм.).

З. спакойны чалавек.

зво́стрывацца гл. звастрыцца.

зво́стрываць гл. звастрыць.

зву́зіцца, 1 і 2 ас. не ўжыв., -зіцца; зак.

Стаць вузкім або вузейшым.

|| незак. звужа́цца, -а́ецца і зву́жвацца, -аецца.

|| наз. звужэ́нне, -я, н. і зву́жванне, -я, н.