Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)

ПрадмоваСкарачэнні

праця́г, -у, м.

1. гл. працягнуцца, працягнуць.

2. Частка чаго-н. незакончанага, незавершанага; прадаўжэнне (напр., артыкула, падзеі).

Гэта дарога — п. магістралі.

П. рамана ў наступным нумары часопіса.

На працягу чаго, прыназ. — у час чаго-н.

Званілі на працягу ўсёй гадзіны.

працяга́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е; -а́ны; зак., каго-што (разм.).

1. Тое, што і пранасіць (у 1 знач.).

2. Цягаць (у 1, 3 і 4 знач.) на працягу якога-н. часу.

праця́гласць, -і, ж.

1. Адлегласць у прасторы, занятая чым-н.

П. трубаправода.

2. Час, на працягу якога што-н. дзейнічае, адбываецца.

П. камандзіроўкі.

П. гуку.

праця́глы, -ая, -ае.

Які доўга працягваецца.

П. тэрмін.

працягну́цца, 1 і 2 ас. не ўжыв., -я́гнецца; зак.

1. Выцягваючыся, выставіцца наперад.

Працягнуліся дзве пары рук.

2. Прадоўжыцца.

Даклад працягнуўся дзве гадзіны.

3. Расцягнуцца на якую-н. адлегласць.

Горад працягнуўся ўздоўж ракі на дзясяткі кіламетраў.

|| незак. праця́гвацца, -аецца.

|| наз. праця́г, -у, м. (да 2 знач.).

працягну́ць, -ягну́, -я́гнеш, -я́гне; -ягні; -я́гнуты і -я́гнены; зак.

1. каго-што. Цягнучы, перамясціць.

П. сані па снезе.

2. што. Нацягнуць на якой-н. адлегласці або ўздоўж чаго-н., пракласці на якую-н. адлегласць.

П. тэлефонную лінію.

3. што. Выцягваючы, выставіць у якім-н. напрамку.

П. рукі.

П. ногі (таксама перан.: памерці; разм.).

4. што. Прапусціць праз вузкую адтуліну, уцягнуць у што-н.

П. нітку ў іголку.

5. што. Дамагчыся прыняцця недазволенымі метадамі (разм., неадабр.).

П. рэзалюцыю на сходзе.

6. што. Зрабіць даўжэйшым, павялічыць тэрмін чаго-н.

П. лінію алоўкам.

П. заняткі.

7. што. Прымусіць доўга гучаць; вымавіць павольна, працяжна.

П. ноту.

8. што. Прадоўжыць, узнавіць пасля перапынку.

П. сход.

9. перан., каго (што). Раскрытыкаваць, публічна абсмяяць (разм.).

П. у газеце.

10. Праіснаваць, пражыць (разм.).

Гэты хворы доўга не працягне.

|| незак. праця́гваць, -аю, -аеш, -ае (да 1—6, 8 і 9 знач.).

|| наз. праця́г, -у, м. (да 8 знач.).

праця́жнік, -а, мн. -і, -аў, м.

Знак прыпынку ў выглядзе доўгай гарызантальнай рыскі (—).

праця́жны, -ая, -ае.

Пра гукі: які гучыць павольна, цягуча.

П. стогн.

П. гудок.

Працяжная песня.

|| наз. праця́жнасць, -і, ж.

працяжны́, -а́я, -о́е (спец.).

Які служыць для апрацоўкі чаго-н. пры руху, працягванні.

П. станок.

працярпе́ць, -цярплю́, -це́рпіш, -це́рпіць; -цярпі; зак., што (разм.).

Цярпліва перанесці што-н., перацярпець.

П. дзень без яды.