Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)

ПрадмоваСкарачэнні

цярпе́цца, -піцца; безас., незак. (разм.).

Пра магчымасць цярпець.

Хлопчыку не цярпелася хутчэй даведацца.

цярпе́ць, -плю́, -піш, -пі́ць; -пім, церпіце́, -пя́ць; -пі; незак.

1. што і без дап. Мужна, стойка пераносіць фізічныя і маральныя пакуты.

Ц. боль.

Ц. непрыемнасці.

2. каго-што. Мірыцца з наяўнасцю каго-, чаго-н.; пагаджацца з кім-, чым-н.

Не ц. каго-небудзь.

Не ц. пярэчання.

3. што. Зносіць што-н. непрыемнае.

Ц. няўдачу.

4. ад чаго. Несці страты; атрымліваць пашкоджанні ад чаго-н., псавацца.

Пасевы церпяць ад засухі.

5. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Не патрабаваць тэрміновага выканання, хуткага рашэння.

|| зак. пацярпе́ць, -плю́, -пі́ш, -пі́ць; -пім, церпіце́, -пя́ць; -пі.

цярпі́мы, -ая, -ае.

1. Такі, які можна цярпець, з якім можна мірыцца.

Цярпімыя ўмовы жыцця.

2. Які ўмее мірыцца з кім-, чым-н.; памяркоўны.

Цярпімыя адносіны да чаго-н.

|| наз. цярпі́масць, -і, ж.

Ц. да чужых выказванняў.

цярплі́вы, -ая, -ае.

Надзелены вялікім цярпеннем.

Ц. чалавек.

Цярплівыя адносіны.

Цярпліва (прысл.) тлумачыць заданне.

|| наз. цярплі́васць, -і, ж.

цяса́к, цесака́, мн. цесакі́, цесако́ў, м.

1. Халодная зброя ў выглядзе шырокага, вострага з абодвух бакоў клінка з крыжападобнай ручкай.

2. Цяслярская сякера для часання дрэва (спец.).

цясла́, -ы́, мн. цёслы і (з ліч. 2, 3, 4) цяслы́, цёслаў, ж. (уст.).

Цяслярская прылада з паўкруглым лязом для выдзёўбвання карыт, начовак і пад.

цясля́р, цесляра́, мн. цесляры́, цесляро́ў, м.

Рабочы, які займаецца грубай апрацоўкай драўніны, узвядзеннем драўляных будынкаў і пад.

|| прым. цясля́рскі, -ая, -ае.

цясля́рства, -а, н.

Рамяство, занятак цесляра.

Займацца цяслярствам.

цясля́рыць, -ру, -рыш, -рыць; незак.

Выконваць цяслярскія работы.

Ён яшчэ на поўную сілу цяслярыў.

|| наз. цясля́ранне, -я, н.

цясні́на, -ы, мн. -ы, -ні́н, ж.

Вузкая, глыбокая рачная даліна з крутымі стромкімі схіламі.

Глыбокая ц. ракі.