Verbum

духата́, -ы́, ДМ -хаце́, ж.

Гарачае душнае надвор’е або душнае, нясвежае паветра.

У пакоі страшэнная д.

У тайзе стаяла д.

духі́, -о́ў.

Спіртавы раствор пахучых рэчываў, што ўжыв. як парфумны сродак.

У пакоі адчуўся ледзь улоўны пах тонкіх духоў.

духмя́ны, -ая, -ае.

Які прыемна пахне.

Духмянае сена.

|| наз. духмя́насць, -і, ж.

духо́ўка, -і, ДМ -хо́ўцы, мн. -і, -хо́вак, ж.

Металічная скрынка ў кухоннай пліце, якая служыць для прыгатавання ежы з дапамогай нагрэтага паветра.

Спячы пірог у духоўцы.

духо́ўнасць, -і, ж.

Духоўная, маральная сутнасць чалавека (супрацьлегласць яго фізічнай, цялеснай сутнасці).

духо́ўнік, -а, мн. -і, -каў, м., чый ці каго.

Святар, які прымае споведзь.

духо́ўны, -ая, -ае.

1. Які адносіцца да ўнутранага, псіхічнага жыцця чалавека, да духу (у 1 знач.).

Рост духоўных інтарэсаў.

Духоўная блізкасць.

2. Царкоўны, які адносіцца да рэлігіі, духавенства.

Духоўная асоба.

Духоўнае званне.

○

Духоўны айцец — святар, які спавядае каго-н. пастаянна.

душ, -а і -у, м.

1. -а. Прыстасаванне для аблівання цела струменьчыкамі вады.

Мыцца пад душам.

2. -у. Сама працэдура аблівання такой прыладай.

Прыняць д.

|| прым. душавы́, -а́я, -о́е.

Д. павільён.

Душавая кабіна.

душа́, -ы́, мн. ду́шы і (з ліч. 2, 3, 4) душы́, душ, ж.

1. Унутраная, псіхічная сутнасць чалавека, яго свядомасць.

Глыбока запасці ў душу.

2. Сукупнасць характэрных рыс, уласцівых чалавеку, а таксама чалавек з тымі ці іншымі ўласцівасцямі.

Добрая д.

Чалавек адкрытай душы.

3. перан., чаго. Натхніцель, арганізатар чаго-н.

Д. ўсёй справы.

Д. кампаніі.

4. Пра чалавека (як адзінку лічэння; разм.).

У хаце ні душы.

Сям’я з пяці душ.

На душу насельніцтва.

5. (звычайна з займеннікам «мая»). Сяброўскі фамільярны зварот да каго-н. (разм.).

Паслухай, д. мая.

6. перан., чаго. Самае галоўнае, сутнасць чаго-н.

Песня — д. народа.

Раскрыць душу навукі.

◊

Аддаць богу душу (разм.) — памерці.

Выматаць душу (разм.) — давесці да поўнай знямогі.

Душа ў пятках апынулася (разм.) — пра моцны раптоўны страх.

Жыць душа ў душу (разм.) — дружна, у поўнай згодзе.

З адкрытай душой — шчыра, нічога не тоячы.

З дарагой душой (разм.) — ахвотна, з задавальненнем.

За мілую душу (разм.) — з задавальненнем, ахвотна, не задумваючыся.

Ні капейкі за душой (разм.) — зусім без грошай.

Працаваць з душой — з задавальненнем, ахвотна, старанна.

Стаяць над душой у каго (разм.) — неадступна вісець над кім-н., назаляючы сваёй прысутнасцю.

|| памянш.-ласк. ду́шачка, -і, ДМ -чцы, мн. -і, -чак, ж. (да 1, 2 і 5 знач.).

|| прым. душэ́ўны, -ая, -ае (да 1 знач.).

Душэўныя хваробы.

Душэўная трывога.

душавы́, -а́я, -о́е.

1. гл. душ.

2. у знач. наз. душава́я, -о́й, мн. -ы́я, -ы́х, ж. Памяшканне з душавым прыстасаваннем.

Адрамантаваць душавую.