Verbum

апера́тар

(лац. operator = выканаўца)

1) спецыяліст, які кіруе работай якога-н. механізма або ўстаноўкі;

2) тое, што і кінааператар, 3) мат. правіла, якое дазваляе кожны элемент аднаго мноства супаставіць з пэўным элементам другога мноства.

аператы́ўны

(лац. operativus = дзейны)

1) здольны хутка і правільна выканаць практычныя задачы, дзейсны (напр. а. работнік);

2) звязаны з ажыццяўленнем пэўнай аперацыі (напр. а. прастор, а-ая група).

аперацы́йны

(ад аперацыя)

1) прызначаны для аперацыі, звязаны з аперацыяй (напр. а. стол, а-ае ўмяшанне);

2) прызначаны для непасрэднага практычнага ажыццяўлення (напр. а. план).

апера́цыя

(лац. operatio = дзеянне)

1) лячэнне, звязанае з хірургічным умяшаннем;

2) сукупнасць баявых дзеянняў буйной вайсковай групіроўкі, аб’яднаных адной мэтай;

3) дзеянне, накіраванае на дасягненне пэўнай мэты, рашэнне пэўнай задачы (напр. вытворчая а., фінансавая а.);

4) асобная закончаная частка тэхналагічнага працэсу, якая выконваецца на адным рабочым месцы;

5) перапрацоўка інфармацыі электронна-вылічальнай машынай па адной камандзе.

аперацыяналі́зм

(ад лац. operatio = дзеянне)

суб’ектыўна-ідэалістычны напрамак у сучаснай філасофіі, паводле якога паняцці не адлюстроўваюць аб’ектыўную рэчаіснасць, а з’яўляюцца прадуктам дзеянняў (аперацый) вучонага.

аперко́т

(англ. upper-cut)

удар знізу ў тулава або падбародак пры гульні ў бокс.

аперо́н

(ад лац. operare = працаваць)

група генаў, якія вызначаюць сінтэз функцыянальна звязаных ферментаў.

аперто́метр

(ад лац. apertus = адкрыты + -метр)

прыбор для вымярэння лікавай апертуры аптычнай сістэмы.

аперту́ра

(лац. apertura = адтуліна)

1) адтуліна аптычнага прыбора, якая вызначаецца памерамі лінзаў або дыяфрагмамі;

2) частка паверхні складаных антэн, якая прымае або вылучае электрамагнітнае выпрамяненне.

апертыза́цыя

[ад фр. N. Appert = прозвішча фр. вынаходцы (1752—1841)]

спосаб кансервавання мяса і агародніны, заснаваны на працяглым награванні ў кіпячай вадзе ў герметычна закрытых шкляных пасудзінах пасля таго, як адтуль адпампавана паветра.