Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

ПрадмоваСкарачэнніКніга ў PDF/DjVu

адкармі́ць, ‑кармлю, ‑корміш, ‑корміць; зак., каго.

Тое, што і выкарміць (у 2 знач.). Адкарміць свіней. // Добрай ежай, кормам паправіць; аздаравіць. Я тады быў малы і бачыў, як гаспадар стараецца гэтага каня адкарміць і падняць на ногі. Чорны.

адкаса́ны, ‑ая, ‑ае.

Дзеепрым. зал. пр. ад адкасаць.

адкаса́цца, ‑аецца; зак.

1. Адвярнуцца, апусціцца (пра адзенне). Рукавы адкасаліся.

2. перан.; ад каго-чаго. Вызваліцца, пазбавіцца ад чаго‑н. дакучлівага, непатрэбнага; адчапіцца. [Ратушняк] баяўся заснуць, але, каб адкасаўся сон, трэба было злазіць з саней і ісці ззаду. Пташнікаў.

адкаса́ць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; зак., што.

Адвярнуць, апусціць што‑н. закасанае. Выйшаў Грыша на грудок, абцёр з ног гразь, адкасаў калашыны. Пальчэўскі.

адка́сванне, ‑я, н.

Дзеянне паводле знач. дзеясл. адкасваць — адкасаць.

адка́свацца, ‑аецца; незак.

1. Незак. да адкасацца.

2. Зал. да адкасваць.

адка́сваць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае.

Незак. да адкасаць.

адкасі́цца, ‑кашуся, ‑косішся, ‑косіцца; зак.

Разм.

1. Закончыць касьбу.

2. Кінуць касіць, перастаць працаваць на касьбе па нейкіх прычынах. Ну, дзе там ужо.. [Дзядзьку Еўтуху]: стары, адкасіўся чалавек. Бялевіч.

3. Косячы, прайсці пэўную адлегласць. Адкасіцца ад мяжы на дзесяць крокаў.

адкасі́ць, ‑кашу, ‑косіш, ‑косіць; зак.

1. Пракасіць каля чаго‑н. Адкасіць ад мяжы.

2. Адпрацаваць на касьбе за што‑н. [Мышкін:] — Улетку ці адажне жонка, ці сам адкосіш, няхай ужо, па-суседску разлічымся. Галавач.

3. Перастаць касіць, зрабіўшы норму або страціўшы сілы.

4. Пакасіць пэўны час. Тры дні адкасіць.

адкасну́цца, ‑нуся, ‑нешся, ‑нецца; зак.

Адстаць, адчапіцца, адвязацца. [Аўгіня:] — Адкасніся ад мяне. Ідзі прэч. Колас. [Хмялеўскі:] — Ды каб я ад Халусты адкаснуўся, то чалавекам стаў бы. Чарнышэвіч. Калі любіш — ажаніся, а не любіш — адкасніся. Прыказка.

•••

Адкасніся ад маёй галавы — перастань дакучаць, адчапіся.