Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

ПрадмоваСкарачэнніКніга ў PDF/DjVu

адкамандзірава́ць, ‑рую, ‑руеш, ‑руе; зак., каго.

Накіраваць на працу ці на вучобу ў іншае месца, у другую ўстанову, арганізацыю. Пецю праўленне адкамандзіравала на курсы трактарыстаў і камбайнераў. Шамякін. // Паслаць куды‑н. са службовым даручэннем. Адкамандзіраваць інспектара для праверкі работы школ раёна.

адкамандзіро́ўвацца, ‑аецца; незак.

Зал. да адкамандзіроўваць.

адкамандзіро́ўваць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае.

Незак. да адкамандзіраваць.

адканапа́ціць, ‑пачу, ‑паціш, ‑паціць; зак., што.

1. Скончыць канапачанне; праканапаціць. Адканапаціць лодку.

2. Расканапаціць заканапачанае. Адканапаціць акно.

адканапа́чаны, ‑ая, ‑ае.

Дзеепрым. зал. пр. ад адканапаціць.

адканапа́чвацца, ‑аецца; незак.

Зал. да адканапачваць.

адканапа́чваць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае.

Незак. да адканапаціць (у 2 знач.).

адкапа́ны, ‑ая, ‑ае.

Дзеепрым. зал. пр. ад адкапаць.

адкапа́цца, ‑аюся, ‑аешся, ‑аецца; зак.

Капаючы, вызваліцца з-пад таго, чым засыпаны; выбрацца наверх. Адкапацца з-пад снежнага абвалу.

адкапа́ць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; зак., каго-што.

1. Капаючы, адкрыць, дастаць з-пад чаго‑н.; вызваліць засыпанае, заваленае чым‑н. Пакуль адкапалі ракету, давялося папацець. Бурмакоў вырашыў перавезці яе куды-небудзь па імшару, каб часам буран не засыпаў зноў. Шыцік. Мішурын перавязаў сваю руку вышэй локця і пачаў гаўкаць на слых, адкуль стогне чалавек. Здаровай рукой ён яго неўзабаве адкапаў з-пад цэглы. Чорны. // Выкапаць. Гэты клён Той вясной я знайшоў у гаі, Адкапаў там ашчадна, Прынёс. Броўка.

2. Адкідаць што‑н. ад (з) чаго‑н. Адкапаць снег ад ганка.

3. Разм. Выканаўшы сваю норму, кончыць капаць, капацца. Траншэю.. [Пшанічны] вырашыў не капаць, хай гэта робіць Глечык, а ён ужо адкапаў сваё. Быкаў. // Зрабіцца непрыгодным для капання, знасіцца ад доўгага ўжывання. Гэта лапата сваё адкапала.

4. перан. Разм. Адшукаць, знайсці, здабыць што‑н. забытае, малавядомае і пад. Рыгор цяпер выконваў абавязкі загадчыка і выпадкова адкапаў артыкул у «бяздоннай папцы». Даніленка.