Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

ПрадмоваСкарачэнніКніга ў PDF/DjVu

сапля́чка, ‑і, ДМ ‑чцы; Р мн. ‑чак; ж.

Разм. Жан. да сапляк.

сапну́ць, ‑ну, ‑неш, ‑не; ‑нём, ‑няце; зак.

Аднакр. да сапці.

са́пны, ‑ая, ‑ае.

Які мае адносіны да сапу ​1. Сапнае захворванне. // Хворы на сап. [Рыбін:] — Банадзюк напаіў сапнага каня ў карыце ў Жарабках, чым заразіў калгасных коней. Пестрак.

сапраге́навы, ‑ая, ‑ае.

Спец. Які нараджае гніенне. Сапрагенавыя бактэрыі.

[Ад грэч. sapros — гнілы і genos — род.]

сапра́на, нескл., н.

1. Самы высокі пеўчы (жаночы або дзіцячы) голас. Каларатурнае сапрана. □ [Алеся] была ўжо добра вядомай у Мінску салісткай хору, мела рэдкае па чысціні лірычнае сапрана. Рамановіч. // Спявачка з такім голасам.

2. Самая высокая партыя ў хоры.

3. Высокія па рэгістру разнавіднасці музычных інструментаў.

[Іт. soprano.]

сапра́навы, ‑ая, ‑ае.

Які мае адносіны да сапрана; прызначаны для сапрана. Сапранавая партыя. □ Рогат у Васільева быў топкі, фальцэтны, з высокімі, амаль сапранавымі пералівамі. Мікуліч.

сапрапе́левы, ‑ая, ‑ае.

Спец. Які мае адносіны да сапрапелю. Сапрапелевы глей. // Які ўтварыўся з сапрапелю. Сапрапелевы вугаль.

сапрапелі́тавы, ‑ая, ‑ае.

Спец. Які мае адносіны да сапрапелітаў. Сапрапелітавыя адкладанні. // Які ўтварыўся з сапрапелітаў. Сапрапелітавыя вуглі.

сапрапелі́ты, ‑аў; адз. сапрапеліт, ‑у, М ‑ліце, м.

Спец. Выкапнёвыя гаручыя рэчывы, якія ўтварыліся з сапрапелю.

сапрапе́ль, ‑ю, м.

Спец. Глей, які ўтвараецца на дне стаячых вадаёмаў з перагнілых рэштак жывёлін і раслін (выкарыстоўваецца для гразелячэння, як угнаенне і пад.).

[Ад грэч. sapros — гнілы і pelos — гразь, глей.]