сацыялізава́цца, ‑зуецца; зак. і незак.
1. Стаць (станавіцца) сацыялістычным.
2. толькі незак. Зал. да сацыялізаваць.
сацыялізава́ць, ‑зую, ‑зуеш, ‑зуе; зак. і незак., што.
Зрабіць (рабіць) уласнасцю ўсяго грамадства, зрабіць (рабіць) сацыялістычным. Сацыялізаваць цяжкую прамысловасць.
[Ад лац. socialis — грамадскі.]
сацыяліза́цыя, ‑і, ж.
Дзеянне паводле знач. дзеясл. сацыялізаваць і стан паводле знач. дзеясл. сацыялізавацца.
сацыялі́зм, ‑а, м.
1. Першая фаза камуністычнай фармацыі — грамадскі лад, які ў выніку пралетарскай рэвалюцыі прыходзіць на змену капіталізму і характарызуецца грамадскай уласнасцю на сродкі вытворчасці, адсутнасцю эксплуатацыі чалавека чалавекам, палітычнай уладай працоўных мас пры кіруючай ролі рабочага класа на чале з марксісцка-ленінскай партыяй. Утварэнне і росквіт брацкага саюза савецкіх народаў служыць самым пераканаўчым доказам таго, што толькі сацыялізм адкрывае адзіна правільны шлях да пераадолення варожасці і недавер’я паміж нацыямі, да ўвасаблення ў рэальным жыцці гуманістычнага прынцыпу людзей працы: чалавек чалавеку, народ народу — друг, таварыш і брат. Машэраў.
2. Вучэнне аб пабудове сацыялістычнага грамадства. Навуковы сацыялізм.
3. Назва розных дробнабуржуазных і буржуазных вучэнняў аб рэформе капіталістычнага грамадства на аснове ўраўняльнасці або згладжвання антаганістычных супярэчнасцей. Народніцкі сацыялізм. Хрысціянскі сацыялізм.
•••
Развіты сацыялізм — заканамерная ступень сацыяльна-эканамічнай сталасці сацыялістычнага ладу, калі завяршаецца перабудова ўсёй сукупнасці грамадскіх адносін на ўнутрана ўласцівых сацыялізму калектывісцкіх пачатках.
Сусветная сістэма сацыялізма гл. сістэма.
Утапічны сацыялізм — дамарксаўскае вучэнне аб сацыялістычнай перабудове грамадства, якое выходзіла не з аб’ектыўных законаў развіцця, а з абстрактных уяўленняў аб ідэальнай будове грамадства.
[Ад лац. socialis — грамадскі.]
сацыялінгві́стыка, ‑і, ДМ ‑тыцы, ж.
Раздзел мовазнаўства, які даследуе праблемы, звязаныя з сацыяльнай прыродай мовы, яе грамадскімі функцыямі і ўздзеяннем сацыяльных фактараў на мову.
сацыялінгвісты́чны, ‑ая, ‑ае.
Які мае адносіны да сацыялінгвістыкі, грунтуецца на яе прынцыпах. Сацыялінгвістычны падыход. Сацыялінгвістычныя даныя.
сацыялі́ст, ‑а, М ‑сце, м.
1. Член сацыялістычнай партыі; паслядоўнік сацыялістычнай вучэння.
2. Прыхільнік сацыялізма (у 3 знач.). Правыя сацыялісты. Буржуазны сацыяліст.
сацыялі́стка, ‑і, ДМ ‑тцы; Р мн. ‑так; ж.
Жан. да сацыяліст.
сацыялісты́чны, ‑ая, ‑ае.
1. Які мае адносіны да сацыялізма (у 1 знач.). Сацыялістычная вытворчасць. Сацыялістычная сістэма. Краіны сацыялістычнай садружнасці. □ Раніцаю з’езд абраў Савецкі ўрад на чале з Леніным. Так пачалася новая, сацыялістычная эра ў гісторыі чалавецтва. Гурскі. // Заснаваны на прынцыпах сацыялізма (у 1, 2 знач.). Сацыялістычны лад. Сацыялістычная дзяржава. □ Сацыялістычнае грамадства стварае найбольш спрыяльныя ўмовы для збліжэння дыялектаў і растварэння іх у агульнанароднай мове. «Працы».
2. Уласцівы грамадству, заснаванаму на прынцыпах сацыялізма. Сацыялістычная індустрыялізацыя. Сацыялістычная эканоміка. Сацыялістычная законнасць. Сацыялістычнае будаўніцтва. □ [Максім:] — Нашу поўную перамогу забяспечыць нам грамадская свядомасць, дысцыплінаванасць і наша актыўная праца на фронце сацыялістычнай гаспадаркі. Колас. // Які мае мэтай пераўтварэнне грамадства на прынцыпах сацыялізма (у 2 знач.). Буржуазія.. з’яўляецца такой жа неабходнай папярэдняй умовай сацыялістычнай рэвалюцыі, як і сам пралетарыят. Энгельс.
3. Які адпавядае прынцыпам сацыялізма (у 1, 2 знач.), прасякнуты ідэямі сацыялізма. Сацыялістычныя адносіны да працы. Сацыялістычны гуманізм. Сацыялістычная мараль.
4. Які мае адносіны да сацыял-дэмакратыі.
•••
Герой Сацыялістычнай Працы гл. герой.
Савецкая сацыялістычная рэспубліка гл. рэспубліка.
Сацыялістычнае спаборніцтва гл. спаборніцтва.
Сацыялістычная ўласнасць гл. уласнасць.
Сацыялістычны рэалізм гл. рэалізм.
Сацыялістычны ўклад жыцця гл. уклад.
сацыялі́ст-рэвалюцыяне́р, сацыяліста-рэвалюцыянера, м.
Член дробнабуржуазнай партыі, якая існавала ў Расіі ў 1901–1923 гг.; эсэр.