Verbum

анлайнавы слоўнік

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

Прадмова ∙ Скарачэнні ∙ Кніга ў PDF/DjVu

а б в г д е ё ж з і й к л м н о п р с т у ў ф х ц ч ш э ю я -.

а в е ё і к л м н о п р с т у ф х ц ч ш ы э ю я .

а б в г д е ж з і й к л м н п р с т у ў ф х ц ч ш ю .

сатура́тар, ‑а, м.

Спец.

1. Апарат для насычэння вадкасцей вуглякіслым газам.

2. Апарат для хімічнай апрацоўкі вуглякіслым газам цукровага соку.

[Ад лац. saturo — насычаю, напаўняю.]

сатура́тарны, ‑ая, ‑ае.

Спец. Які мае адносіны да сатуратара, з’яўляецца ім. Сатуратарная ўстаноўка. // Забяспечаны сатуратарам.

сатурацы́йны, ‑ая, ‑ае.

Які мае адносіны да сатурацыі; які прызначаны, служыць для сатурацыі. Сатурацыйны газ. Сатурацыйная станцыя.

сатура́цыя, ‑і, ж.

Спец.

1. Насычэнне вадкасцей вуглякіслым газам; газіраванне. Сатурацыя пеністых він.

2. Хімічная апрацоўка цукровага соку вуглякіслым газам для выдалення з яго вапны.

[Ад лац. saturatio — насычэнне.]

сатурна́ліі, ‑ій; адз. сатурналія, ‑і, ж.

У Старажытным Рыме — свята ў гонар бога Сатурна, якое спраўлялася пасля заканчэння палявых работ. // перан. Бесшабашная гулянка; папойка.

[Лац. Saturnalia.]

сатурні́зм, ‑у, м.

Спец. Хранічнае атручэнне свінцом.

[Ад лац. Saturnus — свінец.]

саты́р, ‑а, м.

1. У грэчаскай міфалогіі — спадарожнік бога віна і весялосці Дыяніса, хітрая, пажадлівая істота з казлінымі нагамі, рагамі і барадой. // перан. Пра хітрага, пажадлівага чалавека.

2. Від вялікіх дзенных матылёў.

3. Птушка атрада курыных з двума падобнымі на рогі вырастамі на галаве, якая водзіцца ў Індыі і Кітаі.

[Грэч. satyros.]

саты́ра, ‑ы, ж.

1. Спецыфічная форма мастацкага адлюстравання рэчаіснасці, якой уласціва з’едлівае высмейванне розных адмоўных з’яў. Гнеўная сатыра Ювенала. Сатыра Кукрыніксаў.

2. Твор літаратуры і мастацтва, у якім востра высмейваюцца людскія заганы, рэзка асуджаюцца негатыўныя з’явы жыцця. Гэты твор [«Прамова Івана Мялешкі»] з’яўляецца адным з найбольш яркіх помнікаў палітычнай сатыры канца XVI стагоддзя. «Полымя». «Сон» — гэта сатыра на прыгонніцкую чыноўніцка-бюракратычную сістэму Расіі. Палітыка.

3. перан. Рэзкае, з’едлівае высмейванне, развянчанне каго‑, чаго‑н. Баязлівы чалавек варты вострага пяра, едкай сатыры. Сабалеўскі. Маладая сярэдневяковая буржуазія выступала ў літаратуры з пародыяй і сатырай па феадальны лад. Галавач.

[Лац. satira.]

саты́рык, ‑а, м.

Пісьменнік, аўтар сатыр; прадстаўнік сатырычнага напрамку ў якім‑н. відзе мастацтва. К. Крапіва, выступаючы ў ролі драматурга, шмат у чым заставаўся верным свайму таленту бытапісальніка і сатырыка. Гіст. бел. сав. літ.

сатыры́чнасць, ‑і, ж.

Уласцівасць сатырычнага (у 1 знач.).