Verbum

поўдзень​¹, ✂, м.

1. Адзін з чатырох напрамкаў свету, супрацьлеглы поўначы.

   • Вецер з поўдня.
   • Вокны выходзяць на п.

2. Мясцовасць, размешчаная ў гэтым напрамку.

   • На поўдні Беларусі.

3. Мясцовасць з цёплым, гарачым кліматам, цёплыя краі.

   • Жыхары поўдня.
   • Адпачываць на поўдні.

|| прым. паўднёвы, ✂.

• П. полюс.
• П. тэмперамент (уласцівы жыхарам поўдня).

поўдзень​², ✂, м.

Сярэдзіна дня, час вышэйшага сонцастаяння над гарызонтам, які адпавядае 12 гадзінам дня.

• Спякотны п.

|| прым. паўдзённы, ✂ і паўднёвы, ✂.

поўзаць, ✂; незак.

Тое, што і паўзці (у 1 і 2 знач.), але абазначае дзеянне, якое адбываецца не ў адзін час, не за адзін прыём ці не ў адным напрамку.

• П. па траве.
• П. перад кім-н. (перан. уніжацца).

|| наз. поўзанне, ✂.

поўна...

Першая частка складаных слоў са знач.:

• 1) поўнасцю, напр. поўнаўладны;
• 2) які мае паўнату чаго-н., напр. поўнагабарытны.

поўнагалоссе, ✂, н.

У мовазнаўстве: наяўнасць у словах усходнеславянскіх моў спалучэнняў оро, оло, ере, еле паміж зычнымі, якія адпавядаюць стараславянскім ра, ла, ре, ле, напр. город — град, золото — злато, берег — брег, молоко — млеко.

|| прым. поўнагалосны, ✂.

поўнаметражны, ✂.

Пра фільмы: звычайны, дастатковы па метражу для паказу аднаго сеанса нармальнай працягласці; процілегласць кароткаметражны.

поўнасцю, прысл.

Да канца, цалкам.

• П. выканаць заданне.
• П. згодзен.

поўнаўладны, ✂.

Які мае неабмежаваную, поўную ўладу.

• П. гаспадар.

|| наз. поўнаўладдзе, ✂.

поўнач​¹, ✂, ж.

1. Адзін з чатырох напрамкаў свету, супрацьлеглы поўдню; у бок якога накіравана намагнічаная стрэлка компаса.

   • З поўначы дзьмуў халодны вецер.

2. Мясцовасць, што ляжыць у гэтым напрамку.

   • На поўначы Беларусі.

3. Мясцовасць з халодным, суровым кліматам.

   • Расліннасць поўначы.

|| прым. паўночны, ✂.

• Паўночнае ззянне (палярнае).

поўнач​², ✂, ж.

Сярэдзіна ночы, якая адпавядае 12 гадзінам ночы.

• Глухая п.
• Было за п.

|| прым. паўночны, ✂.

• П. час.