Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (2002, правапіс да 2008 г.)

Скарачэнні

нарыс, , м.

  1. Невялікі літаратурны твор, кароткае апісанне жыццёвых фактаў.

    • Біяграфічны н.
    • Ваенны н.
  2. Агульны выклад якога-н. пытання.

    • Нарысы па дыялекталогіі.

|| прым. нарысавы, .

нарысіст, , м.

Пісьменнік, журналіст, які піша нарысы (у 1 знач.).

|| ж. нарысістка, .

|| прым. нарысісцкі, .

нарыў, , м.

Гнойная пухліна на якой-н. тканцы арганізма.

  • Гнойны н.

|| прым. нарыўны, і нарыўны, .

  • Нарыўная паверхня.
  • Н. пластыр.

нарыхтаваць, ; зак.

  1. чаго. Назапасіць у нейкай колькасці.

    • Н. сена на зіму.
  2. Падрыхтаваць; прывесці ў гатоўнасць.

    • Н. гранаты.
  3. Сабраць, прыгатаваць у дарогу ўсё патрэбнае (разм.).

    • Н. у экспедыцыю.

|| незак. нарыхтоўваць, .

|| наз. нарыхтоўка, .

нарыхтоўка, , ж.

  1. гл. нарыхтаваць.

  2. Планавая здача сельскагаспадарчых прадуктаў дзяржаве.

    • Здаць нарыхтоўку.

нарыхтоўшчык, , м.

Той, хто займаецца нарыхтоўкамі.

|| ж. нарыхтоўшчыца, .

|| прым. нарыхтоўшчыцкі, .

нарыць, ; зак.

Нарабіць паглыбленняў у зямлі (пераважна рылам).

  • Нарылі свінні ям.

нарэз, , м.

  1. Вузкае паглыбленне ў выглядзе канаўкі, якое робіцца рэжучым інструментам на чым-н.

  2. Участак зямлі, адведзены каму-н. для часовага карыстання.

    • Н. зямлі.

нарэзацца, ; зак.

  1. З’явіцца на дзяснах (пра зубы).

    • У дзіцяці нарэзаліся зубы.
  2. Напіцца дап’яна (разм.).

    • Нарэзаўся, што сцежкі не бачыць.

нарэзаць, ; зак.

  1. чаго. Разрэзаць чым-н. вострым на часткі.

    • Н. хлеба.
    • Н. сала.
  2. Зрэзаўшы або разрэзаўшы, нагатаваць у нейкай колькасці або зарэзаць у нейкай колькасці.

    • Н. дроў.
    • Н. курэй.
  3. што і чаго. Падзяліць шляхам межавання або выдзеліць у час межавання.

    • Н. зямлі.
  4. Зрабіць нарэзы (спец.).

    • Н. гайку.
  5. Падрыхтаваць участак для выемкі ў шахце (спец.).

    • Н. лаву.
  6. Нарабіць зубцоў на піле.

  7. Намуляць чым-н.

    • Н. плячо сумкай.

|| незак. наразаць, і нарэзваць, .

|| наз. нарэзка, .

|| прым. наразны, .