Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (2002, правапіс да 2008 г.)

Скарачэнні

акно́, , н.

  1. Праём у сцяне будынка для святла і паветра, а таксама рама са шклом, якая закрывае гэты праём.

    • Дом на шэсць акон.
  2. перан. Адтуліна, прасвет у чым-н., выхад, доступ да чаго-н.

    • А. паміж дамамі.
    • А. ў балоце (астатак вадаёма ў выглядзе адкрытага паглыблення).
    • А. ў шырокі свет.

|| памянш. акенца, і аконца, .

|| прым. аконны, .

ако́вы, .

  1. Даўней: кайданы.

  2. перан., чаго або якія. Тое, што скоўвае, абмяжоўвае, звязвае дзейнасць (высок.).

    • А. рабства.

ако́ліца, , ж.

  1. Тое, што і ваколіца (у 2 знач.).

    • Абляцела аколіцу важная навіна.
  2. Плот з варотамі ў канцы вёскі (уст.).

|| прым. аколічны, .

ако́лышак, , м.

Частка некаторых галаўных убораў — абадок, да якога прымацоўваецца верх і які непасрэдна аблягае галаву.

  • Шапка з чырвоным аколышкам.

ако́льнічы, , м.

У Старажытнай Русі: адзін з вышэйшых баярскіх чыноў.

ако́нне, , н., зб.

Вокны.

  • Хадзіць пад аконнем.

ако́п, , м.

Укрыцце для стральбы ў выглядзе рова з насыпам.

  • Страляць з акопаў.

|| прым. акопны, .

  • Акопная вайна (пазіцыйная; разм.).

ако́рд, , м.

Гарманічнае спалучэнне некалькіх музычных гукаў рознай вышыні.

  • Узяць а. на баяне.
  • Заключны а. (таксама перан. заключнае дзеянне).

|| прым. акордавы, .

ако́рдны, , (спец.).

Які выконваецца па дагавору, здзельны.

  • Акордная работа.
  • Акордная плата.

ако́т, , м.

Роды кошкі і некаторых іншых жывёлін (казы, авечкі, зайчыхі).