Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (2002, правапіс да 2008 г.)

Скарачэнні

страўнік, , м.

Орган стрававання чалавека і жывёл.

|| прым. страўнікавы, .

страфа, , ж.

У вершаваным творы: частка тэксту з паўтаральнай арганізацыяй рытму і рыфмы, якая змястоўна аб’ядноўвае некалькі радкоў верша.

|| прым. страфічны, .

страх, , м.

  1. Пачуццё і стан вельмі моцнага спалоху.

    • Самлець ад страху.
    • Набрацца страху (некаторы час знаходзіцца ў стане моцнай боязі).
    • Пад страхам (пад пагрозай).
    • Трымаць у страху каго-н. (падначаліць сабе пагрозамі).
    • У страха вочы вялікія (прыказка: баязліўцу заўсёды страшна).
  2. у знач. вык. Страшна (разм.).

    • Мароз такі — проста с.
  3. у знач. прысл. Надзвычай многа (разм.).

    • Грыбоў у лесе с.!

  • На свой страх (рабіць што-н.) — на сваю адказнасць, рызыку.

страха, , ж.

  1. Верхняя покрыўная частка будынка, якая засцерагае яго ад дажджу, снегу.

    • Саламяная с.
    • Шыферная с.
    • Чарапічная с.
  2. перан. Пра дом, прытулак.

    • Мець страху над галавой.

|| памянш. стрэшка, .

страхавальнік, , м.

Асоба або ўстанова, якая страхуе сябе або сваю маёмасць.

|| ж. страхавальніца, .

страхаванне, , н.

  1. гл. страхаваць.

  2. Від забеспячэння і пакрыцця матэрыяльных страт, прычыненых няшчаснымі выпадкамі і стыхійнымі бедствамі, якія бярэ на сябе спецыяльная арганізацыя ў адносінах да асоб або ўстаноў, што рэгулярна плацілі грашовыя ўзносы.

страхавацца, ; незак.

  1. Страхаваць (у 1 знач.) сябе, сваю маёмасць.

    • С. на выпадак няшчасця.
  2. перан. Засцерагаць сябе ад чаго-н. непрыемнага, непажаданага.

|| зак. застрахавацца, .

страхаваць, ; незак.

  1. Праводзіць страхаванне (у 2 знач.), заключаць дагавор аб страхаванні.

    • С. будынкі.
    • С. маёмасць.
    • С. жыллё.
  2. перан. Засцерагаць ад чаго-н. непрыемнага, непажаданага.

    • С. сябе ад непатрэбных адчуванняў.
  3. перан. Засцерагаць ад няшчасных выпадкаў пры выкананні гімнастычных практыкаванняў, небяспечнай работы і пад. (спец.).

    • С. электраманцёра.

|| зак. застрахаваць, .

|| звар. страхавацца, .

|| зак. застрахавацца, .

|| наз. страхаванне, і страхоўка, .

  • Страхаванне жыцця (на выпадак смерці).
  • Сацыяльнае страхаванне (па матэрыяльнаму забеспячэнню ў старасці, пры інваліднасці, хваробе і пад.).
  • Страхоўка жывёлы.

|| прым. страхавы, і страховачны, .

  • Страхавы выпадак.
  • Страхавы збор.
  • Страхавы насенны фонд.
  • Страховачная тэхніка.
  • Страховачны пояс спартсмена.

страхар, , м.

Рабочы, які крые стрэхі.

|| прым. страхарскі, .

страхоўка, , ж.

  1. гл. страхаваць.

  2. Грашовая кампенсацыя, што выплачваецца страхавой установай страхавальніку.

    • Атрымаць страхоўку.
  3. Страхавы ўзнос (разм.).

    • Заплаціць страхоўку.
  4. Гарантыя ад чаго-н. непрыемнага, непажаданага.

    • Зрабіць што-н. для страхоўкі.