Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (2002, правапіс да 2008 г.)

Скарачэнні

даўнейшы, .

  1. Выш. ст. да прым. даўні.

  2. Які адбыўся задоўга да цяперашняга часу; старадаўні.

    • Даўнейшыя звычаі адышлі ў нябыт.
  3. даўнейшае, -ага, н.

    • Даўномінулае.
    • Д. не вернецца ніколі.

даўні, .

  1. Які быў, адбыўся даўно.

    • Прыгадаўся д. выпадак.
  2. Які існуе здаўна.

    • Даўняе знаёмства.
    • Справа даўняя — ужо не мае значэння.

даўніна, , ж. (разм.).

Былыя, даўнія часы; старадаўнасць.

  • Пачаў успамінаць даўніну.
  • Гэта памяць даўніны глыбокай.

даўно, прысл.

  1. Многа часу таму назад.

    • Д. гэта было.
  2. На працягу доўгага часу.

    • Ён д. тут жыве.

  • Даўно б так!ужыв. пры адабрэнні чыйго-н. учынку.

  • Даўным-даўно (разм.) — вельмі даўно.

  • Здавён-даўна — з даўніх часоў.

|| памянш. даўненька, .

даўномінулы, .

Які існаваў, адбыўся ў далёкім мінулым.

  • Даўномінулыя падзеі.

  • Даўномінулы час — у граматыцы: асобая форма дзеяслова прошлага часу ў некаторых мовах, што абазначае дзеянне, якое папярэднічала другому дзеянню мінулага часу.

дафеадальны, .

Які адносіцца да эпохі, што папярэднічала феадалізму.

  • Д. перыяд гісторыі.

дах, , м.

Верхняя частка будынка, якая засцерагае яго ад дажджу, снегу.

  • Чарапічны д.

  • Пад адным дахам (разм.) — у адным доме з кім-н.

|| прым. дахавы, . Дахавае жалеза.

даха, , ж.

Шуба з футравым мехам і падкладкай.

  • Мядзведжая д.

дахаты, прысл.

Дадому, да сваёй сям’і; у родныя мясціны.

  • Ісці д.
  • На канікулы ехаць д.

дахаўшчык, , м.

Рабочы, спецыяліст, які крые дах.

  • Д. крые дах.

|| прым. дахаўшчыцкі, .