Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (2002, правапіс да 2008 г.)

Скарачэнні
абвгдеёжзійклмнопрстуфхцчшэюя
бвгдежзйклмнпрстфхцчшюя
авеілору

укладанне, ✂, н.

  1. гл. укласці ​1.

  2. Укладзеная сума грошай; укладзены прадмет.

    • Капітальныя ўкладанні.
    • Бандэроль з цэнным укладаннем.

укладачны, ✂.

Які прызначаны, служыць для ўкладкі (у 1 знач.).

  • Укладачная машына.

укладка, ✂, ж.

  1. гл. укласці ​1.

  2. Тое, што складзена, укладзена ў пэўным парадку.

    • Прыгожая ў. валасоў.

укладны, ✂.

  1. Здольны ўкладвацца, зроблены для ўкладкі (у 1 знач.).

    • Стол з укладнымі дошкамі.
    • У. ліст.

  2. Які мае адносіны да ўкладання грошай, укладу 2 (у 1 знач.).

    • Укладныя аперацыі.

укладчык​1, ✂, м.

Уладальнік грашовага ўкладу.

|| ж. укладчыца, ✂.

укладчык​2, ✂, м.

Рабочы, які займаецца ўкладваннем, укладкай чаго-н.

  • У. рэек.

|| ж. укладчыца, ✂.

укладыш, ✂, м.

Тое, што ўкладзена ў што-н. (напр., укладны ліст, кавалак чаго-н. і пад.).

укласці​1, ✂; зак.

  1. Прымусіць легчы, надаць каму-н. ляжачае становішча.

    • У. ў ложак.
    • У. спаць.

  2. Пакрыць чым-н. на якой-н. прасторы.

    • У. дарожку каменнем.

  3. Палажыць у пэўным парадку.

    • У. рэйкі.
    • У. снапы на таку ў адзін рад.
    • У. валасы (зрабіць прычоску).

  4. Палажыць, змясціць унутр.

    • У. пісьмо ў канверт.
    • У. душу ў што-н. (перан.).

  5. Змясціць у якое-н. прадпрыемства (сродкі, грошы).

    • У. капітал у цяжкую прамысловасць.

  6. перан. Тое, што і забіць (у 1 знач.; разм.).

    • У. звера на месцы.

|| незак. укладаць, ✂ і укладваць, ✂.

|| наз. укладанне, ✂, укладванне, ✂ і укладка, ✂.

укласці​2, ✂; зак.

Стварыць, напісаць што-н., падабраўшы і аб’яднаўшы якія-н. матэрыялы.

  • У. слоўнік.
  • У. зборнік практыкаванняў.

|| незак. укладаць, ✂.

|| наз. укладанне, ✂.

укласціся, ✂; зак.

  1. Умясціцца ў што-н.

    • Усе рэчы ўклаліся ў чамадан.

  2. перан. Падысці пад якую-н. катэгорыю, класіфікацыю (кніжн.).

    • У. ў інструкцыю.

  3. перан. Паспець зрабіць што-н. ў пэўны тэрмін.

    • У. ў рэгламент.

  4. Легчы (спаць), улегчыся (разм.).

    • У. на канапе.

◊

  • Укласціся ў галаве або у свядомасці (разм.) — дайсці да свядомасці, стаць зразумелым.

|| незак. укладацца, ✂ і укладвацца, ✂.

  • У галаве (у свядомасці) не ўкладваецца што-н. (немагчыма дапусціць, паверыць у што-н.).