Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (2002, правапіс да 2008 г.)

Скарачэнні

налізацца, ; зак.

  1. чаго. Уволю палізаць (разм.).

    • Н. мёду
  2. чаго і без дапаўнення. Напіцца дап’яна (груб.).

    • Во налізаўся, на нагах не можа стаяць.

|| незак. налізвацца, .

налік, , м. (афіц.).

Грашовае спагнанне са службовай асобы за няправільныя выдаткі.

  • Грашовы н.

|| прым. наліковы, .

наліпнуць, ; зак.

Прыліпнуць да паверхні ў якой-н. колькасці.

  • Гразь наліпла на боты.

|| незак. наліпаць, .

наліснік, , м.

Вельмі тонкі блін з пшанічнай мукі.

  • Напячы наліснікаў.

наліў, , м.

  1. Дзеянне, звязанае з дзеясловамі наліць — наліваць.

    • Н. бензіну у цыстэрны.
  2. Ступень напоўненасці чаго-н. вадкасцю.

    • Бутэлька няпоўнага наліву.
  3. Набуханне сокамі пладоў, зерня.

    • Н. зерня.
  4. Пухліна на нагах каня.

    • У каня ўзніклі налівы.

Белы наліў - гатунак ранніх яблыкаў белага колеру.

наліўка, , ж.

Род віна — салодкая настойка на фруктах, ягадах.

  • Вішнёвая н.

|| прым. налівачны, .

наліўны, .

  1. Які прыстасаваны для перавозкі вадкіх грузаў без тары.

    • Наліўное судна.
  2. Які прыводзіцца ў рух вадою, што падае зверху (спец.).

    • Наліўное вадзяное кола
  3. Поўны сокаў, спелы (пра плады).

    • Наліўныя яблыкі.

наліха, прысл. (разм.).

  1. Для якой патрэбы, нашто.

    • Н. ён мне патрэбен.
  2. (у спалучэнні са словам “як”). На няшчасце; назло.

    • Як н. пайшоў дождж.

наліцца, ; зак.

  1. Нацячы, пранікнуць куды-н.

    • Налілася вада ў бочку.
  2. Напоўніцца чым-н вадкім.

    • Вядро налілося роўна з берагамі.
  3. перан.Змяніць колер, афарбоўку.

    • Шчокі наліліся румянцам.
  4. Стаць сакавітым, спелым пруткім.

    • Яблыкі наліліся сокам.
    • Мускулы наліліся.

  • Наліцца кроўю (разм.) — пачырванець ад, прыліву крыві.

|| незак. налівацца, .

наліць, ; зак.

Вырабіць, падрыхтаваць ліццём нейкую колькасць чаго-н.

  • Н. свінцовых куль.