Verbum

разбіцца, ✂; зак.

1. Раскалоцца ад удару, трэснуць, распасціся на часткі.

   • Шклянка разбілася.
   • Самалёт разбіўся.
   • Разбіліся планы (перан.).

2. Раздзяліцца на часткі, групы.

   • Р. на атрады.

3. Моцна выцяць, параніць сабе якую-н. частку цела або загінуць пры падзенні.

   • Р. насмерць.

|| незак. разбівацца, ✂.

разбіць, ✂; зак.

1. гл. біць.

2. Раздзяліць, расчляніць.

   • Р. лес на ўчасткі.
   • Р. атрад на групы.

3. Плануючы, зрабіць, устроіць, размясціць што-н.

   • Р. палатку.
   • Р. кветнік.

4. Пашкодзіць, разбурыць, парушыць.

   • Р. галаву.
   • У час землетрасення разбіла (безас.) дом.
   • Разбіты паралічом (паралізаваны).
   • Р. мары і надзеі (перан.).
   • Р. чужое шчасце (перан.).

5. Перамагчы, нанесці паражэнне.

   • Р. ворага.
   • Р. праціўнікаў новай ідэі (перан.).

6. Растрэсці, разварушыць, раскінуць.

   • Р. сена.
   • Р. гной на полі.

|| незак. разбіваць, ✂.

|| наз. разбіванне, ✂ і разбіўка, ✂.

|| прым. разбівачны, ✂.

разблытацца, ✂; зак.

1. Раздзяліцца, разматацца.

   • Вузлы нарэшце разблыталіся.
   • Вяроўка з цяжкасцю разблыталася.

2. перан. Стаць ясным, зразумелым (разм.).

   • Клубок заблытаных спраў лёгка разблытаўся.

|| незак. разблытвацца, ✂.

разблытаць, ✂; зак.

1. Раздзяліць, разматаць (зблытанае).

   • Р. клубок (таксама перан. разабрацца ў складанай, заблытанай справе).
   • Р. валасы.

2. перан. Зрабіць ясным, зразумелым што-н., дабрацца да сутнасці чаго-н.

   • Р. складанае пытанне.

|| незак. разблытваць, ✂.

разбой, ✂, м.

Узброены напад з мэтай аграблення, забойства.

• Р. на вялікай дарозе (таксама перан.).
• Марскі р. (пірацтва).

|| прым. разбойны, ✂.

разбойнік, ✂, м.

1. Чалавек, які займаецца разбоем; грабежнік.

2. Свавольнік, балаўнік, нягоднік (звычайна ў звароце; разм. жарт.).

   • Ах, р., што ты робіш!

|| ж. разбойніца, ✂.

|| прым. разбойніцкі, ✂ і разбойны, ✂.

разбойнічаць, ✂; незак.

Займацца разбоем, быць разбойнікам (да 1 знач.).

разбор, ✂, м.

1. гл. разабраць.

2. Адбор, выбар (разм.).

   • Высякалі лес без разбору.
   • Крытыкаваць ты крытыкуй, але з разборам.

3. Разгляд судовай справы.

   • Судовы р.

◊

• На (пад) шапачны разбор; на разбор шапак (паспець, з’явіцца, прыйсці; разм.) — пад канец, калі ўсе разыходзяцца, усё скончылася.

разборлівы, ✂.

1. Строгі ў выбары, патрабавальны.

   • Р. тэлеглядач.

2. Які лёгка разабраць, успрыняць на слых і пад.; выразны.

   • Р. почырк.
   • Напісаць разборліва (прысл.).

|| наз. разборлівасць, ✂.

разборны, ✂.

1. гл. разабраць.

2. Такі, які можна разабраць і зноў сабраць, які паддаецца разборцы.

   • Р. дом.
   • Разборная кніжная паліца.