Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (2002, правапіс да 2008 г.)

Скарачэнні
абвгдеёжзійклмнопрстуфхцчшэюя
бвгдежзйклмнпрстфхцчшюя
авеілору

укласці​1, ✂; зак.

  1. Прымусіць легчы, надаць каму-н. ляжачае становішча.

    • У. ў ложак.
    • У. спаць.

  2. Пакрыць чым-н. на якой-н. прасторы.

    • У. дарожку каменнем.

  3. Палажыць у пэўным парадку.

    • У. рэйкі.
    • У. снапы на таку ў адзін рад.
    • У. валасы (зрабіць прычоску).

  4. Палажыць, змясціць унутр.

    • У. пісьмо ў канверт.
    • У. душу ў што-н. (перан.).

  5. Змясціць у якое-н. прадпрыемства (сродкі, грошы).

    • У. капітал у цяжкую прамысловасць.

  6. перан. Тое, што і забіць (у 1 знач.; разм.).

    • У. звера на месцы.

|| незак. укладаць, ✂ і укладваць, ✂.

|| наз. укладанне, ✂, укладванне, ✂ і укладка, ✂.

укласці​2, ✂; зак.

Стварыць, напісаць што-н., падабраўшы і аб’яднаўшы якія-н. матэрыялы.

  • У. слоўнік.
  • У. зборнік практыкаванняў.

|| незак. укладаць, ✂.

|| наз. укладанне, ✂.

укласціся, ✂; зак.

  1. Умясціцца ў што-н.

    • Усе рэчы ўклаліся ў чамадан.

  2. перан. Падысці пад якую-н. катэгорыю, класіфікацыю (кніжн.).

    • У. ў інструкцыю.

  3. перан. Паспець зрабіць што-н. ў пэўны тэрмін.

    • У. ў рэгламент.

  4. Легчы (спаць), улегчыся (разм.).

    • У. на канапе.

◊

  • Укласціся ў галаве або у свядомасці (разм.) — дайсці да свядомасці, стаць зразумелым.

|| незак. укладацца, ✂ і укладвацца, ✂.

  • У галаве (у свядомасці) не ўкладваецца што-н. (немагчыма дапусціць, паверыць у што-н.).

уклеіць, ✂; зак.

  1. Уставіць, замацаваўшы клеем.

    • У. карту ў кнігу.

  2. Заклеіць скрозь што-н.

    • У сцяну плакатамі.

  3. перан. Нанесці ўдар, адлупцаваць (разм.).

    • У пугай.

|| незак. уклейваць, ✂.

|| наз. уклейванне, ✂ і уклейка, ✂.

укленчаны, ✂.

Які стаіць на каленках у час малення.

укленчваць, ✂; незак.

Тое, што і кленчыць (у 1 знач.).

уклініцца, ✂; зак.

Увайсці, удацца клінам.

  • У. ў размяшчэнне праціўніка (перан.).

|| незак. укліньвацца, ✂.

уклініць, ✂; зак.

Урабіць, уставіць клінам.

  • У дошку ў шчыліну.

|| незак. укліньваць, ✂.

уключаючы, прыназ.

У тым ліку і..., разам з кім-, чым-н.

  • Сабраліся ўсе, у. малых.

уключна, прысл.

Разам з апошнім названым прадметам.

  • Па 15-е ліпеня ў.