Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)

ПрадмоваСкарачэнні

дэ́ка, -і, мн. -і, дэк, ж.

Дэталь струннага музычнага інструмента, якая служыць для ўзмацнення гуку.

дэка...

Першая састаўная частка складаных слоў са знач. дзесяць, напр.: дэкаграм, дэкалітр, дэкатона.

дэка́да, -ы, ДМ -дзе, мн. -ы, -ка́д, ж.

1. Прамежак часу ў дзесяць дзён.

Першая д. мая.

2. Дзесяць дзён, у якія праводзіцца якое-н. грамадскае мерапрыемства.

Д. беларускага мастацтва ў Маскве.

|| прым. дэка́дны, -ая, -ае.

Д. графік.

дэкада́нс, -у, м. (кніжн.).

1. Заняпад, культурны рэгрэс.

2. Тое, што і дэкадэнцтва.

дэкадэ́нцтва, -а, н.

Агульная назва нерэалістычных кірункаў у літаратуры і мастацтве канца 19 — пачатку 20 ст., якія характарызуюцца фармалізмам, крайнім індывідуалізмам.

|| прым. дэкадэ́нцкі, -ая, -ае.

дэкальтэ́, нескл., н.

1. Вялікі выраз у верхняй частцы жаночага адзення, які адкрывае шыю, плечы, верхнюю частку грудзей.

Глыбокае д.

2. у знач. прым., нязм. Пра жаночае адзенне з такім выразам.

Сукенка д.

|| прым. дэкальтава́ны, -ая, -ае.

Дэкальтаваная сукенка.

Перад люстэркам прыхарошвалася дэкальтаваная дама.

дэка́н, -а, мн. -ы, -аў, м.

Кіраўнік факультэта ў вышэйшай навучальнай установе.

Д. філалагічнага факультэта.

|| прым. дэка́нскі, -ая, -ае.

дэкана́т, -а, Ма́це, мн. -ы, -аў, м.

1. Кіраўніцтва факультэта, якое ўзначальвае дэкан.

2. Памяшканне, дзе знаходзіцца такое кіраўніцтва.

дэкара́тар, -а, мн. -ы, -аў, м.

1. Мастак, які піша дэкарацыі, афармляе сцэну, здымачную пляцоўку.

2. Спецыяліст па ўпрыгожванні будынкаў, памяшканняў.

|| прым. дэкара́тарскі, -ая, -ае.

дэкараты́ўны, -ая, -ае.

1. Прызначаны для ўпрыгожання чаго-н.

Д. жывапіс.

Дэкаратыўныя расліны.

2. Жывапісны, маляўнічы.

Д. від.

|| наз. дэкараты́ўнасць, -і, ж. (да 2 знач.).