Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)

ПрадмоваСкарачэнні

пяхо́та, -ы, ДМо́це, ж.

Род войск, якія дзейнічаюць у пешым страі.

Марская п.

|| прым. пяхо́тны, -ая, -ае.

П. полк.

пяце́льны гл. пятля.

пяцёра, пяцяры́х, пяцяры́м, пяцяры́мі, ліч. зб.

Пяць (падліковага значэння не мае; ужыв. з назоўнікамі мужчынскага і агульнага роду, што абазначаюць асоб, з разам узятымі асабовымі назоўнікамі мужчынскага і жаночага роду, з назоўнікамі мн. л., якія абазначаюць жывых істот абодвух полаў, з ас. займ. ў мн. л. і без залежнага слова).

П. мужчын. П. сірот.

Іх там працуе п.: два мужчыны і тры жанчыны. П. свіней. П. сутак. П. калёс. П. ботаў. П. рукавіц.

За пяцярых (працаваць, есці і пад.) — вельмі многа.

пяцёрачнік, -а, мн. -і, -аў, м. (разм.).

Вучань, які звычайна атрымлівае пяцёркі; выдатнік.

|| ж. пяцёрачніца, -ы, мн. -ы, -ніц.

Дачка — п.

пяцёрка, -і, ДМ -рцы, мн. -і, -рак, ж.

1. Лічба

5.

2. Самая высокая адзнака паспяховасці пры пяцібальнай сістэме; выдатна.

Вучыцца на пяцёркі.

3. Назва чаго-н., што змяшчае пяць адзінак, напр.: ігральная карта ў пяць ачкоў, група з пяці чалавек ці прадметаў, грашовы знак у пяць рублёў і пад.

4. Назва чаго-н., што абазначаецца лічбай 5 (разм.).

Ехаць на пяцёрцы (аўтобусе, тралейбусе пад нумарам 5).

|| памянш.-ласк. пяцёрачка, -і, мн. -і, -чак, ж.

|| прым. пяцёрачны, -ая, -ае (да 1 знач.; разм.).

пяці...

Першая састаўная частка складаных слоў са знач.: які змяшчае пяць адзінак, складаецца з пяці адзінак, напр.: пяцігадовы, пяцікапеечны, пяцірублёвы, пяцігадзінны.

пяцібо́р’е, -я, н.

Спартыўнае спаборніцтва па пяці відах спорту.

пяцібо́рства, -а, н.

Тое, што і пяцібор’е.

пяцігадо́вы, -ая, -ае.

1. гл. пяцігоддзе.

2. Які праіснаваў, пражыў 5 гадоў.

П. план.

Пяцігадовае дзіця.

пяціго́ддзе, -я, мн. -і, -яў, н.

1. Тэрмін у 5 гадоў.

2. чаго. Гадавіна падзеі, якая адбылася 5 гадоў таму назад.

П. адкрыцця музея.

|| прым. пяцігадо́вы, -ая, -ае.