Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)

ПрадмоваСкарачэнні

прарва́цца, -ву́ся, -ве́шся, -ве́цца; -вёмся, -вяце́ся, -ву́цца; -віся; зак.

1. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Разарвацца, утварыўшы дзірку.

Мяшок прарваўся.

2. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Зламацца пад напорам чаго-н.

Плаціна прарвалася.

Прарвалася яе крыўда (перан.).

3. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Лопнуць, даўшы выхад адкуль-н. чаму-н.

Нарыў прарваўся.

4. Сілай пракласці сабе шлях адкуль-н.

П. з акружэння.

|| незак. прарыва́цца, -а́юся, -а́ешся, -а́ецца.

|| наз. прары́ў, -ы́ву (да 2 і 4 знач.).

|| прым. прарыўны́, -а́я, -о́е (да 2 знач.).

прарва́ць, -ву́, -ве́ш, -ве́; -вём, -вяце́, -ву́ць; -ві; -ва́ны; зак.

1. што. Разарваўшы, зрабіць адтуліну, дзірку ў чым-н.

П. панчоху.

2. (1 і 2 ас. не ўжыв.), што. Пра ваду: моцным напорам прамыць адтуліну ў чым-н., разбурыць перашкоду.

Прарвала плаціну.

3. што. Прабіцца праз што-н., зламаўшы супраціўленне.

П. варожую блакаду.

4. што. Зрабіць радзейшым, вырваўшы частку раслін.

П. буракі.

5. безас., каго (што). Аб раптоўным пераходзе ад бяздзеяння ці спакойнага стану да якога-н. інтэнсіўнага дзеяння (разм.).

Ён доўга маўчаў, але тут і яго прарвала.

|| незак. прарыва́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.

|| наз. прары́ў, -ы́ву, м. (да 2 і 3 знач.).

|| прым. прарыўны́, -а́я, -о́е (да 2 знач.).

праржаве́лы, -ая, -ае.

Пакрыты ржой, наскрозь з’едзены ржой.

П. дах.

праржаве́ць, 1 і 2 ас. не ўжыв., -е́е; зак.

Сапсавацца, прадзіравіцца ад іржы.

Бак праржавеў.

праро́к, -а, мн. -і, -аў, м.

У рэлігіі: тлумачальнік волі багоў; прадказальнік будучыні.

|| ж. праро́чыца, -ы, мн. -ы, -чыц (уст.).

|| прым. праро́чы, -ая, -ае і праро́цкі, -ая, -ае.

праро́слы, -ая, -ае.

Які прарос, пусціў расток.

Прарослае насенне.

праро́цкі, -ая, -ае.

Тое, што і прарочы.

праро́цтва, -а, н. (кніжн.).

Тое, што і прадказанне (у 2 знач.).

праро́чы, -ая, -ае.

1. гл. прарок.

2. Які змяшчае прадказанне, прадбачанне будучыні (кніжн.).

П. сон.

праро́чыць, -чу, -чыш, -чыць; незак., што.

Прадказваць, прадракаць.

Яму некалі прарочылі вялікую будучыню.

|| зак. напраро́чыць, -чу, -чыш, -чыць; -чаны.