Verbum

сачы́цца, 1 і 2 ас. не ўжыв., со́чыцца; незак.

1. Цячы, выцякаць па кроплі або тонкім струменем з чаго-н.; выдзяляцца.

Вада сочыцца з цэбра. 3 бярозы сачыўся сок.

2. Пранікаць, пападаць унутр (пра вадкасць).

У боты сочыцца вада.

3. перан. Пранікаць куды-н. праз што-н. (пра святло, гукі і пад.).

Праз шчыліны дзвярэй сачылася святло.

сачы́ць¹, сачу́, со́чыш, со́чыць; незак.

1. што, за кім-чым і з дадан. Назіраць за тым, што рухаецца (або за тым, што можа прыйсці ў рух).

С. за самалётам у небе.

С., як бусел кружыцца над ліпай.

2. за чым і з дадан. Назіраць за развіццём, ходам чаго-н., быць у курсе справы, цікавячыся ўсім, што дзе-н. адбываецца.

С. за сустрэчай на вышэйшым узроўні.

С., як ідуць справы на ўборцы каласавых.

3. за кім-чым, што, са злуч. «каб» і з дадан. Назіраць, наглядаць за кім-, чым-н. (з мэтай праверкі, аховы і пад.).

С. за ўзроўнем вады ў прыборах.

С. за парадкам у інтэрнаце.

С. за выкананнем правіл пажарнай бяспекі.

С., каб дзеці былі дагледжаны (клапаціцца).

4. за кім-чым, што. Устанавіць пастаянны нагляд за кім-, чым-н. з мэтай выкрыць, выявіць што-н., злавіць каго-н. на чым-н.

С. за работай гандлю.

5. каго-што. Падпільноўваць, асочваць.

С., дзе курыца нясецца.

6. каго-што. У мове паляўнічых: адшукваць па следзе; высочваць.

С. зайца.

|| наз. сачэ́нне, -я, н. і со́чка (да 4 знач.), -і, ДМ -чцы, ж.

сачы́ць², сачу́, со́чыш, со́чыць; незак.

1. Пра вадкасць: выцякаць па кроплі, струменьчыкам; цячы.

2. Здабываць што-н. з чаго-н.

С. мёд з сотаў.

|| наз. сачэ́нне, -я, н.

сачэ́нне¹ гл. сачыць¹.

сачэ́нне² гл. сачыць².

сашмаргну́ць, -ну́, -не́ш, -не́; -нём, -няце́, -ну́ць; -ні́; -шмо́ргнуты; зак., што.

1. Шмаргнуўшы, сарваць што-н. або абарваць з паверхні.

С. колькі каласоў ячменю.

2. Шмаргануўшы, злучыць, сцягнуць што-н.

С. замок у куртцы.

С. матузамі капшук.

|| незак. сашмо́ргваць, -аю, -аеш, -ае.

сашмо́ргацца, 1 і 2 ас. звычайна не ўжыв., -аецца; зак.

Сцерціся ад доўгага шморгання.

сашмо́ргаць, -аю, -аеш, -ае; -аны; зак. што.

1. Шморгаючы, сарваць што-н. або абарваць з паверхні.

С. лісце з галля.

2. Сцерці частым шморганнем.

С. венік.

сашні́к, -а́, мн. -і́, -о́ў, м. (спец.).

1. Частка сахі, плуга і некаторых іншых сельскагаспадарчых прылад — востры жалезны нарог, які падразае пласт зямлі знізу, праводзіць у глебе баразёнкі.

2. Шырокая стальная пласціна, прымацаваная да лафета, якая, упіраючыся ў зямлю, перашкаджае адкату гарматы пасля выстралу.

|| прым. сашніко́вы, -ая, -ае.

сашпілі́цца, 1 і 2 ас. не ўжыв., -шпі́ліцца; зак.

Злучыцца разам (шпількай і пад.).

|| незак. сашпі́львацца, -аецца.

|| наз. сашпі́льванне, -я, н.