Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)

ПрадмоваСкарачэнні

прысва́таць, -аю, -аеш, -ае; -аны; зак., каго (разм.).

Знайшоўшы (жаніха, нявесту), пасватаць.

|| незак. прысва́тваць, -аю, -аеш, -ае.

пры́свіст, -у, М -сце, мн. -ы, -аў, м.

1. Свіст, які суправаджае спевы.

Салаўіны п.

2. Свісцячы прыгук.

Гаварыць з прысвістам.

прысві́стваць, -аю, -аеш, -ае; незак.

1. Спяваць з прысвістам.

2. Гаварыць з прысвістам.

прысво́іць, -о́ю, -о́іш, -о́іць; -о́ены; зак.

1. каго-што. Завалодаць, самавольна ўзяць у сваю ўласнасць, выдаць за сваё.

П. знойдзенае.

П. чужыя ідэі.

2. што і каму-чаму. Даць (якое-н. званне), назваць якім-н. чынам.

П. званне прафесара. П. плошчы імя Тадэвуша Касцюшкі.

|| незак. прысво́йваць, -аю, -аеш, -ае.

|| наз. прысвае́нне, -я, н.

пры́святак, -тка, мн. -ткі, -ткаў, м. (разм.).

1. Невялікае свята.

2. Перадсвяточны дзень.

прысвяці́ць, -вячу́, -ве́ціш, -ве́ціць; -ве́чаны; зак., што каму-чаму.

1. Прызначыць, аддаць.

П. жыццё мастацтву.

2. Зрабіць, стварыць што-н. у гонар каго-, чаго-н.

П. кнігу памяці бацькоў.

|| незак. прысвяча́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.

|| наз. прысвячэ́нне, -я, н.

прысвячэ́нне, -я, н.

1. гл. прысвяціць.

2. мн. -і, -яў. Надпіс, уступная частка твора, звернутая да асобы, якой твор прысвечаны.

прысе́ст, -у, М -сце, м.

У выразе: за адзін прысест (разм.) — не ўстаючы з месца, за адзін раз.

З’есці ўсё за адзін п.

прысе́сці, -ся́ду, -ся́дзеш, -ся́дзе; -ся́дзь; зак.

1. Сагнуўшы калені, апусціцца.

П. на кукішкі.

Аж прысеў ад нечаканасці.

2. Сесці (на нядоўгі час).

П. адпачыць.

|| незак. прыса́джвацца, -аюся, -аешся, -аецца (да 2 знач.) і прысяда́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е (да 1 знач.); наз. прысяда́нне, -я, н. (паводле 1 знач.).

прыскака́ць, -скачу́, -ска́чаш, -ска́ча; -скачы́; зак.

Наблізіцца скачкамі або прыехаць наўскач.

Да шышак прыскакала вавёрка. П. вярхом.