Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)

ПрадмоваСкарачэнні

пры́мус, -а, мн. -ы, -аў, м.

Прыбор для награвання і прыгатавання ежы з помпай, якая падае гаручае (газу) у гарэлку.

Шыпеў п. на кухні.

|| прым. пры́мусны, -ая, -ае.

прыму́сам, прысл.

Сілай, прымушэннем.

П. даставіць на лячэнне наркамана.

У выразе: пад прымусам (наз.) — уздзейнічаць сілай, розумам і пад. на каго-, што-н. з якой-н. мэтай.

Працаваць пад прымусам.

прыму́сіць, -у́шу, -у́сіш, -у́сіць; -у́шаны; зак., каго (што) да чаго і з інф.

Абавязаць, запатрабаваць зрабіць што-н.

Ніхто мяне не прымусіць ехаць туды.

|| незак. прымуша́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.

|| наз. прыму́с, -у, м. і прымушэ́нне, -я, н.

прымусо́вы, -ая, -ае.

Які праводзіцца, робіцца па прымусе.

Прымусовыя работы.

|| наз. прымусо́васць, -і, ж.

прымусо́ўка, -і, ДМ -ўцы, ж. (разм., неадабр.).

Прымусовая работа; тое, што робіцца па прымусе.

пры́мхі, -аў, адз. пры́мха, -і, ДМ -мсе, ж.

Забабоны, забабонныя прыметы.

пры́мхлівы, -ая, -ае.

Прасякнуты прымхамі, заснаваны на прымхах.

П. чалавек.

|| наз. пры́мхлівасць, -і, ж.

прымча́цца, -чу́ся, -чы́шся, -чы́цца; -чы́мся, -чыце́ся, -ча́цца; -чы́ся; зак.

Прыехаць, прыбегчы вельмі хутка.

Прымчаўся конны атрад.

пры́мы, -аў.

Пражыванне мужчыны пасля жаніцьбы ў сям’і жонкі.

Пайсці ў п.

прымыка́нне, -я, н.

1. гл. прымкнуць.

2. У граматыцы: падпарадкавальная сінтаксічная сувязь паміж членамі словазлучэння, пры якой незмяняльныя словы (прыслоўі, дзеепрыслоўі, інфінітывы) і форма ступені параўнання сэнсава і граматычна залежаць ад іншых адзінак.

П. прыслоўя да дзеяслова.