Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)

ПрадмоваСкарачэнні

земляры́йка, -і, ДМы́йцы, мн. -і, -ры́ек, ж.

Насякомаедная млекакормячая жывёліна, роднасная крату.

|| прым. земляры́йкавы, -ая, -ае.

земляры́йны, -ая, -ае.

Які служыць для земляных работ.

Землярыйныя машыны.

землясо́с, -а, мн. -ы, -аў, м.

Помпа ў землясосным снарадзе для вымання і транспарціроўкі грунту.

|| прым. землясо́сны, -ая, -ае.

землясо́сны, -ая, -ае.

1. гл. землясос.

2. У выразе: землясосны снарад — машына для земляных работ, якая пры дапамозе помпы вымае і транспартуе па трубаправодах разрэджаны вадою грунт, земснарад.

землятру́с, -у, мн. -ы, -аў, м.

Тое, што і землетрасенне.

земнаво́дны, -ая, -ае.

Прыстасаваны да жыцця ў вадзе і на сушы.

Земнаводныя жывёлы.

Вывучэнне земнаводных (наз.).

зе́мскі, -ая, -ае.

1. гл. земства.

2. Агульнадзяржаўны (гіст.).

Земскае апалчэнне.

Земскі начальнік — у царскай Расіі — чыноўнік з судова-адміністрацыйнай і паліцэйскай уладай, кіраўнік сялянскага насельніцтва пэўнага раёна.

земснара́д, -а, М -дзе, мн. -ы, -аў, м.

Плывучы землясосны і землечарпальны снарад для гідратэхнічных работ.

зе́мства, -а, мн. -ы, -аў, н. (гіст.).

Мясцовае самакіраванне ў сельскіх мясцовасцях з перавагай дваранства ў яго органах.

Губернскае з.

Павятовае з.

|| прым. зе́мскі, -ая, -ае.

Земская ўправа.

З. сход.

зе́мшчына, -ы, ж. (гіст.).

Частка дзяржавы, выдзеленая Іванам Грозным у кіраванне баярам (у адрозненне ад апрычніны).