Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)

ПрадмоваСкарачэнні

дабрадзе́йны, -ая, -ае.

Гатовы дапамагчы іншым; дабрачынны.

Дабрадзейныя людзі.

|| наз. дабрадзе́йнасць, -і, ж.

дабраду́шны, -ая, -ае.

Добры і мяккі па характары чалавек.

Гэта была дабрадушная і прыемная жанчына.

|| наз. дабраду́шнасць, -і, ж.

дабра́к, -а́, мн. -і́, -о́ў, м. (разм.).

Добры, спагадлівы чалавек.

Ён д. па натуры.

|| ж. дабра́чка, -і, ДМ -чцы, мн. -і, -чак.

|| прым. дабра́цкі, -ая, -ае.

дабра́нач, выкл., у знач. вык. (разм.).

Ужыв. як пажаданне спакойнай ночы пры развітанні вечарам.

дабрата́, -ы́, ДМ -раце́, ж.

Спагадлівасць, душэўная прыхільнасць да людзей, імкненне рабіць усё добрае для іншых.

У яго вачах свяцілася д.

дабратво́рны, -ая, -ае.

Які добра ўздзейнічае на каго-, што-н.; спрыяльны.

Д. ўплыў прыроды на чалавека.

|| наз. дабратво́рнасць, -і, ж.

дабра́цца, -бяру́ся, -бярэ́шся, -бярэ́цца; -бяро́мся, -бераце́ся, -бяру́цца; -бра́ўся, -бра́лася; -бяры́ся; зак., да каго-чаго.

1. Пасля затраты часу або сіл няскора дайсці, даехаць да якога-н. месца.

Д. да вёскі.

2. Прыкладаючы намаганні, дасягнуць разумення чаго-н.

Д. да сутнасці справы.

3. перан. Атрымаць магчымасць узяцца за каго-, што-н.; расправіцца з кім-н. (разм.).

Я да цябе яшчэ дабяруся.

|| незак. дабіра́цца, -а́юся, -а́ешся, -а́ецца.

дабра́ць, -бяру́, -бярэ́ш, -бярэ́; -бяро́м, -бераце́, -бяру́ць; -бяры́; -бра́ны; зак., каго-што і каго-чаго.

1. Сабраць дадаткова, да поўнай меры.

Д. ягад у кош.

2. Выбіраючы, знайсці патрэбнае.

Д. крэсла да гарнітура.

Д. матэрыі на сукенку.

3. Завяршыць набор чаго-н. (кнігі, артыкула і пад.).

Д. кнігу.

|| незак. дабіра́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.

дабрачы́нец, -нца, мн. -нцы, -нцаў, м.

Чалавек, які вызначаецца дабрынёй, чула адносіцца да людзей, дапамагае, чым можа.

|| ж. дабрачы́нніца, -ы, мн. -ы, -ніц.

|| прым. дабрачы́нніцкі, -ая, -ае.

дабрачы́нны, -ая, -ае.

1. Звязаны з матэрыяльнай дапамогай каму-н.

Д. канцэрт.

2. Накіраваны на грамадскую карысць.

Дабрачыннае аб’яднанне.

|| наз. дабрачы́ннасць, -і, ж.