Verbum

дзік, -а́, мн. -і́, -о́ў, м.

Дзікі кабан; вепр.

Увосень дзікі ласуюцца жалудамі.

|| прым. дзічы́ны, -ая, -ае.

дзікабра́з, -а, мн. -ы, -аў, м.

Жывёліна атрада грызуноў, спіна і бакі ў якой пакрыты доўгімі іголкамі.

|| прым. дзікабра́завы, -ая, -ае.

Дзікабразавае шчацінне.

дзікава́ты, -ая, -ае.

Трохі дзікі (у 2 і 5 знач.).

Характар у старога быў пануры, д.

Дзікавата (прысл.) паводзіць сябе.

|| наз. дзікава́тасць, -і, ж.

дзікаро́слы, -ая, -ае.

Які расце ў дзікім стане (пра расліны).

Дзікарослыя лекавыя травы.

дзі́кі, -ая, -ае.

1. Які знаходзіцца на першабытнай стадыі развіцця (пра людзей), не культываваны (пра расліны), не прыручаны (пра жывёл).

Дзікія плямёны.

Дзікая яблыня.

Дзікая качка.

2. Незаселены, неабжыты.

Д. кут.

3. Неўтаймаваны, шалёны.

У душы яго кіпеў д. гнеў.

4. Люты, зверскі, які пераходзіць межы нармальнага.

Д. крык.

Дзікая расправа.

Дзікае забойства.

5. перан. Нелюдзімы, які дзічыцца, пазбягае людзей.

6. Не звязаны ні з якімі арганізацыямі, які дзейнічае самастойна (разм.).

Дзікая арцель.

Д. пляж.

○

Дзікае мяса (разм.) — нарасць на ранах, якія доўга не зажываюць.

|| наз. дзі́касць, -і, ж.

дзіклі́вы, -ая, -ае (разм.).

1. Які дзічыцца, саромеецца людзей, асабліва чужых.

Дзіклівае дзіця.

2. Недаверлівы, палахлівы (пра жывёл).

Д. кот.

|| наз. дзіклі́васць, -і, ж.

дзіку́н, -а́, мн. -ы́, -о́ў, м.

1. Чалавек з племені, якое знаходзіцца на ступені першабытнай культуры; нецывілізаваны чалавек.

2. Нелюдзімы, дзікаваты чалавек, які пазбягае людзей (разм.).

|| ж. дзіку́нка, -і, ДМ -нцы, мн. -і, -нак.

|| прым. дзіку́нскі, -ая, -ае.

дзіра́, -ы́, мн. дзіры́ і (з ліч. 2, 3, 4) дзіры́, дзір, ж.

1. Вялікая дзірка ў вопратцы або адтуліна ў чым-н.

Залатаць дзіры на локцях.

Залажыць дзіры цэглай.

2. Далёкае ад культурных цэнтраў месца (разм.).

Жыве ён у такой дзіры, што свет не бачыў.

○

Чорная дзіра (спец.) — вобласць у касмічнай прасторы з надзвычай магутным гравітацыйным прыцягненнем.

дзіра́вы, -ая, -ае.

Прадраны, з дзіркамі.

Дзіравая кішэня.

Дзіравая лодка.

◊

Дзіравая барада (разм., жарт.) — пра таго, хто абліваецца стравай у час яды.

Дзіравая галава (жарт.) — пра чалавека з дрэннай памяццю.

дзірва́н, -у́, мн. -ы́, -о́ў, м.

1. Нявораная зямля, якая зарасла густой травой.

Плугамі ўзнімалі некранутыя дзірваны.

2. Тое, што і дзёран.

|| прым. дзірва́нны, -ая, -ае.