Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)

ПрадмоваСкарачэнні

дзёгаць, -гцю, м.

Цёмны смалісты вадкі прадукт, які атрымліваецца шляхам сухой перагонкі дрэва, торфу або каменнага вугалю.

Змазаць боты дзёгцем.

Лыжка дзёгцю ў бочцы мёду — пра што-н. малое, здольнае атруціць, сапсаваць вялікае.

|| прым. дзёгцевы, -ая, -ае і дзягця́рны, -ая, -ае.

дзённік, -а, мн. -і, -аў, м.

1. Запісы аб бягучых справах, падзеях, у якіх удзельнічаў ці быў іх сведкам сам аўтар.

Д. экспедыцыі.

2. Кніга або сшытак з такімі запісамі.

3. Спецыяльны сшытак для запісу зададзеных урокаў і адзнак аб паспяховасці і паводзінах вучняў.

|| прым. дзённікавы, -ая, -ае.

дзённы, -ая, -ае.

1. гл. дзень.

2. Які вырабляецца на працягу аднаго дня; які атрымліваецца за адзін дзень.

Дзённая выпрацоўка.

Дзённая зарплата.

дзёран, -рну, м.

Верхні слой глебы, густа пераплецены карэннем раслін, а таксама выразаныя пласты з гэтага слоя, якімі ўмацоўваюць адхоны, абкладаюць клумбы і інш.

Клумбы абкладзены зялёным дзёрнам.

|| прым. дзярно́вы, -ая, -ае.

дзёрзкі, -ая, -ае.

Непачцівы, грубы, нахабна-задзірлівы.

Д. адказ.

Дзёрзка (прысл.) паводзіць сябе.

|| наз. дзёрзкасць, -і, ж.

дзёрты, -ая, -ае.

Здробнены на тарцы.

Аладкі з дзёртай бульбы.

дзёру, у знач. вык. (разм.).

Тое, што і драла.

Яму што, схапіў ды д.