Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)

ПрадмоваСкарачэнні

прыхадны́, -а́я, -о́е.

Які з’яўляецца куды-н. на час для выканання абавязкаў, для лячэння, але не жыве, не знаходзіцца там пастаянна.

Прыхадная нянька.

Прыхадныя хворыя.

прыхапі́ць, -хаплю́, -хо́піш, -хо́піць; -хо́плены; зак. (разм.).

1. каго-што. Узяць з сабою.

П. памочніка.

2. што і чаго. Дастаць, пазычыць.

П. грошай у каго-н.

3. каго-што. Застаць, заспець.

Нас у дарозе прыхапіла мяцеліца.

4. Прымацаваць, замацаваць чым-н.

П. валасы грэбенем.

5. (1 і 2 ас. не ўжыв.), што. Пашкодзіць (марозам).

Мароз прыхапіў кветкі або марозам прыхапіла (безас.) кветкі.

|| незак. прыхо́пліваць, -аю, -аеш, -ае.

прыхарашы́цца, -рашу́ся, -ро́шышся, -ро́шыцца; зак. (разм.).

Апрануцца прыгожа, надаць сабе прыгажэйшы выгляд.

|| незак. прыхаро́швацца, -аюся, -аешся, -аецца.

|| наз. прыхаро́шванне, -я, н.

прыхарашы́ць, -рашу́, -ро́шыш, -ро́шыць; -ро́шаны; зак., каго-што (разм.).

1. Зрабіць больш прыгожым, надаць прыгажэйшы выгляд.

П. горад к святу.

2. перан. Падаць у больш прыгожым выглядзе, чым у сапраўднасці.

П. героя. П. праўду.

|| незак. прыхаро́шваць, -аю, -аеш, -ае.

|| наз. прыхаро́шванне, -я, н.

прыхварну́ць, -ну́, -не́ш, -не́; -нём, -няце́, -ну́ць; -ні́, і прыхварэ́ць, -э́ю, -э́еш, -э́е; зак. (разм.).

Захварэць няцяжка, ненадоўга.

пры́хвасцень, -сня, мн. -сні, -сняў, м. (разм., пагард.).

Тое, што і падхалім.

Панскі п.

пры́хваткамі, прысл.

У перапынках паміж іншымі справамі і заняткамі; урыўкамі.

Світар вязала п.

прыхво́рваць, -аю, -аеш, -ае; незак. (разм.).

Хварэць часта, але не моцна.

У апошні час стары прыхворвае.

прыхілі́цца, -хілю́ся, -хі́лішся, -хі́ліцца; зак.

1. Нахіліцца, нагнуцца трохі ўніз.

Дрэвы прыхіліліся да зямлі.

2. да каго-чаго. Шчыльна наблізіцца да чаго-н., прыпасці да каго-н.

Дзіця прыхілілася да бацькі.

3. перан., да каго. Знайсці спагаду ў каго-н., адчуць прыхільнасць да каго-н.

Няма ёй да каго п.

|| незак. прыхіля́цца, -я́юся, -я́ешся, -я́ецца і прыхі́львацца, -аюся, -аешся, -аецца.

прыхілі́ць, -хілю́, -хі́ліш, -хі́ліць; -хі́лены; зак.

1. каго-што. Схіліць, нагнуць трохі ўніз.

П. галіну.

2. каго-што. Шчыльна наблізіць да чаго-н., прытуліць, прыціснуць да каго-, чаго-н.

П. дошку да сцяны.

Маці прыхіліла дзіця да грудзей.

3. перан., каго (што). Даць прытулак (у 1 знач.) каму-н.; выклікаць у кім-н. прыхільныя адносіны да каго-, чаго-н.

П. сірату.

|| незак. прыхіля́ць, -я́ю, -я́еш, -я́е і прыхі́льваць, -аю, -аеш, -ае.