Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)

ПрадмоваСкарачэнні

прыскры́нак, -нка, мн. -нкі, -нкаў, м.

Скрыначка ў куфры на бакавой сценцы для захоўвання дробных рэчаў.

Пакласці брошку ў п.

|| прым. прыскры́начны, -ая, -ае.

прысла́ць, прышлю́, прышле́ш, прышле́; прышлём, прышляце́, прышлю́ць; прышлі́; прысла́ны; зак.

1. каго-што. Даставіць праз каго-н. або поштай.

П. пасылку. П. падарунак.

2. каго (што). Накіраваць куды-н. з якой-н. мэтай.

П. пасыльнага.

|| незак. прысыла́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.

|| наз. прысы́лка, -і, ДМ -лцы, ж.

прысло́ўе¹, -я, мн. -і, -яў, н.

У граматыцы: нязменная часціна мовы, якая абазначае прымету дзеяння, стану або якасці, напр.: цёпла, гучна, там, заўсёды.

|| прым. прысло́ўны, -ая, -ае.

прысло́ўе², -я, мн. -і, -яў, н.

Прыгаворка, выраз і пад., якія ўстаўляюцца ў мову для большай эфектнасці ці па прывычцы, або тое, што гаворыцца для суправаджэння якіх-н. дзеянняў.

Традыцыйныя прыслоўі заклінання.

прыслу́га, -і, ДМу́зе, ж.

1. Служанка, хатняя работніца.

2. зб. Слугі.

3. зб. Разлік гарматы, кулямёта, мінамёта.

Кулямётная п.

прыслуго́ўваць, -аю, -аеш, -ае; незак., каму (разм.).

Тое, што і прыслужваць.

|| наз. прыслуго́ўванне, -я, н.

прыслу́жваць, -аю, -аеш, -ае; незак., каму (уст.).

Выконваць абавязкі прыслугі (у 2 знач.).

П. за сталом.

|| наз. прыслу́жванне, -я, н.

прыслу́жнік, -а, мн. -і, -аў, м.

1. Слуга (у 1 знач.; уст.).

П. пры гасцініцы.

2. Той, хто імкнецца выслужыцца перад кімн., памагаты (пагард.).

|| ж. прыслу́жніца, -ы, мн. -ы, -ніц.

прыслужы́цца, -ужу́ся, -у́жышся, -у́жыцца; зак. (разм.).

Тое, што і падслужыцца.

|| незак. прыслу́жвацца, -аюся, -аешся, -аецца.

|| наз. прыслу́жванне, -я, н.

прыслу́хацца, -аюся, -аешся, -аецца; зак., да каго-чаго.

1. Напружыць слых, увагу, каб пачуць што-н.

П. да гаворкі.

2. перан. Прыняць да ўвагі, да ведама што-н.

П. да парад старэйшых.

П. да голасу мас.

3. Прывыкшы да якіх-н. гукаў, перастаць заўважаць іх (разм.).

П. да тарахцення колаў.

|| незак. прыслухо́ўвацца, -аюся, -аешся, -аецца.