Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)

ПрадмоваСкарачэнні

прыго́жы, -ая, -ае.

1. Які прыносіць асалоду позірку, прыемны знешнім выглядам, гарманічнасцю, стройнасцю.

Прыгожая жанчына.

П. від.

Прыгожая музыка.

Прыгожа (прысл.) пісаць.

Прыгожыя рухі.

2. Поўны ўнутранага зместу, высокамаральны.

П. ўчынак.

3. Эфектыўны знешне, але беззмястоўны.

Прыгожыя словы.

П. жэст.

4. у знач. наз. прыго́жае, -ага, н. Тое, што адпавядае ідэалам прыгажосці, хараства.

Навука аб прыгожым (эстэтыка).

прыго́н¹ гл. прыгнаць¹.

прыго́н², -у, м.

1. Грамадскі лад, заснаваны на прыгонным праве; прыгонніцтва.

Часы прыгону.

2. Дармавая прымусовая праца сялян на памешчыка ў часы прыгоннага права; паншчына.

Адбываць п.

|| прым. прыго́нны, -ая, -ае.

прыго́нка гл. прыгнаць².

прыго́ннік, -а, мн. -і, -аў, м.

Памешчык — прыхільнік і абаронца прыгоннага права.

|| ж. прыго́нніца, -ы, мн. -ы, -ніц.

|| прым. прыго́нніцкі, -ая, -ае.

прыго́нніцтва, -а, н.

1. Тое, што і прыгоннае права.

2. Рэакцыйная ідэалогія прыхільнікаў прыгоннага права.

|| прым. прыго́нніцкі, -ая, -ае.

прыго́нны¹, -ая, -ае.

Прыгнаны, дастаўлены (сухім або водным шляхам) з іншага месца.

П. лес.

Прыгонная жывёла.

прыго́нны², -ая, -ае.

1. гл. прыгон².

2. Які адносіцца да грамадскага ладу, пры якім памешчык меў права на прымусовую працу, маёмасць і асобу, прымацаваных да зямлі і належачых яму сялян.

Прыгоннае права (грамадскі лад, заснаваны на такім праве памешчыка). Прыгонная гаспадарка.

прыго́рак, -рка, мн. -ркі, -ркаў, м.

Невялікая горка, пагорак, узгорак.

Спусціцца з прыгорка.

прыго́ртвацца гл. прыгарнуцца.