Verbum

цясні́цца, -ню́ся, -ні́шся, -ні́цца; -ні́мся, цесніце́ся, -ня́цца; незак. (разм.).

1. Размяшчацца ў вялікай колькасці на невялікай прасторы блізка адзін ад аднаго.

2. (1 і 2 ас. не ўжыв.), перан. Захапляць, напаўняць сабою (пра думкі, пачуцці).

У галаве цясніліся думкі.

3. Рухацца, станавіцца цясней, вызваляючы месца для каго-, чаго-н.; пацясняцца.

цясні́ць, -ню́, -ні́ш, -ні́ць; -ні́м; цесніце́, -ня́ць; незак., каго-што.

1. Прымушаць адступіць; адцясняць.

Ц. варожыя флангі.

2. Абмяжоўваць каго-н. у прасторы, плошчы.

Не буду я вас ц., паеду да сына.

3. Сціскаць, спіраць (грудзі, дыханне і пад.).

Яна адчувала, як ёй цясніла дыханне.

цясно́та, -ы, ДМ -но́це, ж. (разм.).

Тое, што і цесната.

ця́ўкаць, -аю, -аеш, -ае; незак.

Адрывіста брахаць (пра сабаку, лісяня, шчаня).

Лісяня цяўкала, як сабака.

|| аднакр. ця́ўкнуць, -ну, -неш, -не; -ні.

|| наз. ця́ўканне, -я, н.

цяце́ра, -ы, мн. -ы, -це́р, ж. (разм.).

1. Тое, што і цецярук.

2. перан. Пра някемлівага, няспрытнага чалавека (разм., неадабр.).

◊

Глухая цяцера (груб.) — абразлівы выраз, які ўжываецца ў адносінах да глухога чалавека.

Сонная цяцера — пра вялага, соннага чалавека.

цяце́рка, -і, ДМ -рцы, мн. -і, -рак, ж.

Самка цецерука.

цяць, тну, тнеш, тне; тнём, тняце́, тнуць; цяў, цяла́, -ло́; тні і тнуць, тну, тнеш, тне; тнём, тняце́, тнуць; тнуў, тну́ла; тні; зак., каго-што і без дап.

1. Ударыць, стукнуць чым-н.

Цяў (тнуў) яму кулаком у грудзі.

2. Балюча ўкусіць.

Сабака цяў (тнуў) за нагу.

цячы́, 1і 2 ас. не ўжыв., цячэ́; цяку́ць; цёк, цякла́, -ло́; незак.

1. Ліцца струменем, патокам у якім-н. напрамку.

Рака цячэ між гор.

Кроў цячэ з раны.

2. перан. Бесперапынна плаўна гучаць.

Цякуць гукі музыкі.

3. Прапускаць вадкасць у выніку няспраўнасці (праз дзірку, адтуліну і пад.).

Вядро цячэ.

4. перан. Праходзіць, працякаць (пра час).

Цякуць гады.

|| наз. цячэ́нне, -я, н. (да 1 і 4 знач.).

цячэ́нне, -я, мн. -і, -яў, н.

1. гл. цячы.

2. Рух вады ў рацэ, а таксама вада, якая рухаецца.

Хуткае ц. ракі.

◊

Плысці па цячэнні — прыстасоўвацца да абставін, не выказваючы супраціўлення.