Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)

ПрадмоваСкарачэнні

прыгаво́рваць¹, -аю, -аеш, -ае; незак.

Гаварыць, робячы што-н., суправаджаць што-н. словамі.

Біць і п.

прыгаво́рваць² гл. прыгаварыць.

прыгаво́рка, -і, ДМ -рцы, мн. -і, -рак, ж.

Вострыя, забаўныя словы, словазлучэнні, якія ўстаўляюцца ў гаворку.

Гаварыць з прыгаворкамі.

прыгада́цца, 1 і 2 ас. не ўжыв., -а́ецца; зак.

Прыйсці на памяць, успомніцца.

Прыгадалася далёкае мінулае.

|| незак. прыга́двацца, -аецца.

прыгада́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е; -а́ны; зак.

1. каго-што. Прыпомніць, узнавіць у памяці.

П. падрабязнасці здарэння.

2. каго-што. Напомніць, навесці на ўспамін.

Гэта пісьмо прыгадала мне мінулае.

3. што і каму. Прыпомніць зробленае кім-н., каб адпомсціць, пакараць за гэта (разм.).

Мы гэта табе яшчэ прыгадаем!

|| незак. прыга́дваць, -аю, -аеш, -ае (да 1 і 2 знач.).

прыгажо́сць, -і, мн. -і, -ей, ж.

1. Сукупнасць якасцей, што прыносяць асалоду позірку, слыху; усё прыгожае, чароўнае.

Горад выключнай прыгажосці.

Вызначацца прыгажосцю.

2. мн. Прыгожыя, чароўныя мясціны.

Прыгажосці прыроды.

3. толькі Н. Пра што-н. прыемнае, што прыносіць задавальненне (разм.).

Надыхаліся лясным паветрам, адпачылі.

П.!

прыгажу́н, -а́, мн. -ы́, -о́ў, м.

1. Прыгожы чалавек.

2. перан. Пра што-н. вельмі прыгожае.

П.-цеплаход.

|| памянш. прыгажу́нчык, -а, мн. -і, -аў, м. (да 1 знач.; разм.).

|| ж.

прыгажу́ня, -і, мн. -і, -жу́нь.

прыгажэ́ць, -э́ю, -э́еш, -э́е; незак.

Станавіцца прыгожым, прыгажэйшым.

Прыгажэе родны край.

|| зак. папрыгажэ́ць, -э́ю, -э́еш, -э́е.

прыгалу́біць, -блю, -біш, -біць; -блены; зак., каго (што).

Прылашчыць (разм.).

П. дзіця.

|| незак. прыгалу́бліваць, -аю, -аеш, -ае.

прыганя́ты, -ага, мн. -ыя, -ых, м.

Памешчыцкі слуга, які наглядаў за працай сялян у час прыгону; цівун (уст.).