сакра́льны, ‑ая, ‑ае.
1. Кніжн. Тое, што і сакраментальны (у 1 знач.).
2. Спец. Які мае адносіны да крыжа (у 5 знач.); крыжавы.
сакра́мант, ‑у, М ‑нце, м.
Кніжн. Нешта свяшчэннае, рытуальнае; талісман. Але ёсць у.. [Алёнкі] адзін верш. Яна хавае яго, як нейкі сакрамант, і нікому яго не паказвае. Колас.
[Польск. sakrament ад лац. sacramentum — наданне святасці.]
сакрамента́льнасць, ‑і, ж.
Кніжн. Уласцівасць сакраментальнага.
сакрамента́льны, ‑ая, ‑ае.
Кніжн.
1. Які мае адносіны да рэлігійнага культу; абрадавы, рытуальны. // Свяшчэнны, варты пакланення.
2. Традыцыйны, які стаў звычаёвым. Сакраментальная фраза.
[Лац. sacramentalis.]
сакрата́р, ‑а, м.
1. Асоба, якая вядзе справаводства, канцылярыю якой‑н. арганізацыі або перапіску і справы прыватнай асобы. Сакратар канцылярыі. Асабісты сакратар. □ Дзядзька Рыгор сказаў сакратару, каб напісаў дзеду даведку. Якімовіч.
2. Асоба, якая піша пратакол сходу, пасяджэння і пад. Сакратар сходу, заслухаўшыся, нічога не пісаў. Шахавец.
3. Выбарны кіраўнік якой‑н. арганізацыі, якога‑н. органа. Сакратар райкома партыі. Сакратар Саюза пісьменнікаў. □ Камсамольска сакратар гаварыў маладым, звонкім голасам. Кавалёў. Сёння запрашаць на сход прыйшоў сам сакратар калгаснага партбюро Глеб Званец. Дуброўскі.
4. Асоба, якая загадвае арганізацыйна-выканаўчым аддзелам якой‑н. установы. Вучоны сакратар інстытута. □ Рэдактара яшчэ не было. Лабановіча прыняў сакратар рэдакцыі, малады, бялявы, прылізаны чалавек. Колас.
5. Драпежная птушка афрыканскага кантынента з доўгімі нагамі і чубам на галаве ў выглядзе гусінага пяра.
[Фр. secrétaire.]
сакрата́рка, ‑і, ДМ ‑рцы; Р мн. ‑рак; ж.
Разм. Жан. да сакратар (у 1 знач.).
сакрата́рскі, ‑ая, ‑ае.
Які мае адносіны да сакратара, належыць, уласцівы яму. Сакратарская пасада. Сакратарскія абавязкі.
сакрата́рства, ‑а, н.
Выкананне сакратарскіх абавязкаў; пасада сакратара. [Мароз:] — Я вось пра што. Ты думаеш, што я так шкадую свайго сакратарства? Нялёгкі гэта кавалачак. Пасядзі, паспрабуй. Лобан.
сакратары́ха, ‑і, ДМ ‑рысе, ж.
Разм. Жонка сакратара. Сакратарысе, відаць, стала няёмка, што патурбавала такой недарэчнай просьбай заслужаную настаўніцу, і яна хуценька развіталася. Шамякін.
сакрата́рыць, ‑ру, ‑рыш, ‑рыць; незак.
Разм. Выконваць абавязкі сакратара; быць сакратаром. — А калі ён [сын] такі ўжо грамацей, — сказала маці, — няхай будзе сакратаром. Хай сакратарыць!.. Бялевіч.