Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

ПрадмоваСкарачэнніКніга ў PDF/DjVu

самакірава́нне, ‑я, н.

1. Форма кіравання, парадак, пры якім арганізацыя, таварыства, гаспадарчая, адміністрацыйная адзінкі і пад. самастойна вырашаюць пытанні ўнутранага кіравання. Самакіраванне кааператыва. // Выбарная ўстанова, якая ажыццяўляе такое кіраванне. Гарадское самакіраванне.

2. Самастойнае вырашэнне якой‑н. дзяржаўнай адзінкай пытанняў ўнутранага заканадаўства і кіравання. Барацьба калоніі за права на самакіраванне. □ У XVI ст. многія гарады Беларусі дабіліся мясцовага самакіравання, якое пазней стала вядомым пад назвай «Магдэбургскага права». Алексютовіч.

самакірава́цца, ‑руецца; незак.

Карыстацца правам самакіравання.

самакіраўні́цтва, ‑а, н.

Тое, што і самакіраванне. Мясцовае самакіраўніцва. Гарадское самакіраўніцтва.

самакла́д, ‑а, М ‑дзе, м.

Рама для ўкладвання тканіны пасля адбельвання.

самакла́дчык, ‑а, м.

Рабочы ткацкай фабрыкі, які працуе пры самакладзе.

самакла́дчыца, ‑ы, ж.

Жан. да самакладчык.

самакру́тка, ‑і, ДМ ‑тцы; Р мн. ‑так; ж.

Разм. Самаробная папяроса, цыгарка. Не паспеўшы дакурыць адну самакрутку, .. [Тарас] тут жа скручваў новую і ўсё дыміў, дыміў, думаючы аб сваім. Гурскі.

самакры́тыка, ‑і, ДМ ‑тыцы, ж.

Крытычныя адносіны да сваёй дзейнасці, сваіх памылак, недахопаў у паводзінах з мэтай іх пераадолення. Пракоп цэлымі гадзінамі .. спаў і разважаў, прапускаючы праз сіта самакрытыкі свае паводзіны, няяснасць і неакрэсленасць свайго стану. Колас. [Напорка:] А сапраўднай самакрытыкі ад таварыша Лютынскага мы яшчэ не чулі. Крапіва.

самакрыты́чнасць, ‑і, ж.

Уласцівасць самакрытычнага; наяўнасць самакрытыкі. Самакрытычнасць выступлення.

самакрыты́чны, ‑ая, ‑ае.

1. Які крытычна ставіцца да сябе, да сваёй дзейнасці, учынкаў. Як ніколі, Мароз на гэты раз быў самакрытычны. Лобан.

2. Які заключае ў сабе самакрытыку, прасякнуты самакрытыкай. Самакрытычны даклад.