Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (2002, правапіс да 2008 г.)

Скарачэнні

каза, , ж.

  1. Прыручаны від казлоў (у 1 знач.) з доўгай прамой шэрсцю.

    • К. з казлянятамі.
  2. Самка казла.

    • Даіць казу.
  3. Заплечныя насілкі для пераносу цэглы на будоўлі (уст.).

  4. Двухметровая драўляная мерка ў форме разнятага цыркуля для абмервання зямельных участкаў (разм.).

  5. Даўнейшы беларускі калядны абрад.

|| памянш. козачка, .

|| прым. казіны, .

казадой, , м.

Начная птушка з шырокай плоскай галавой.

казак1, , м.

  1. Даўней на Украіне і ў Расіі: член ваенна-земляробчай абшчыны пасяленцаў на ўскраінах дзяржавы, якія актыўна ўдзельнічалі ў абароне дзяржаўных граніц.

    • Данскія казакі.
  2. Селянін, патомак гэтых пасяленцаў (на Доне, на Кубані і ў некаторых іншых мясцовасцях), а таксама радавы вайсковай часці з гэтых сялян.

    • Дывізіі кубанскіх і данскіх казакаў.

  • Вольны казак — пра свабоднага чалавека, які ні ад каго не залежыць.

|| памянш. казачок, .

|| прым. казацкі, і казачы, .

  • Казацкі конь.
  • Казачая дружына.

казак2, , м.

Танец казачок.

казакін, , м. (уст.).

Мужчынскае верхняе адзенне на апліках, са зборкамі ззаду.

|| прым. казакінны, .

казанне, , н.

  1. гл. казаць.

  2. Прамова рэлігійна-павучальнага характару, пропаведзь; казань.

казань, , ж.

Тое, што і казанне (у 2 знач.).

казарка, , ж.

Паўночная птушка сямейства качыных.

  • Чорная к.
  • Канадская к.

казарма, , ж.

  1. Спецыяльнае памяшканне для размяшчэння вайсковых часцей.

  2. У дарэвалюцыйнай Расіі: інтэрнат для рабочых.

|| прым. казарменны, .

  • Казарменнае становішча (пастаяннае знаходжанне ў воінскай часці або на прадпрыемстве людзей, пераведзеных на ваеннае становішча).

казахі, , м.

Народ цюркскай моўнай групы, які складае асноўнае насельніцтва Казахстана.

|| ж. казашка, .

|| прым. казахскі, .