Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (2002, правапіс да 2008 г.)

Скарачэнні

песіміст, , м.

Чалавек песімістычнага складу; проціл. аптыміст.

  • П. па натуры.

|| ж. песімістка, .

песімістычны, .

  1. гл. песімізм.

  2. Прасякнуты песімізмам.

    • П. настрой.

|| наз. песімістычнасць, .

пескалюбівы, , (спец.).

Пра расліны: які добра расце на пясчанай глебе.

|| наз. пескалюбівасць, .

пескаструменны, , (спец.).

Які мае адносіны да апрацоўкі пры дапамозе пяску, які б’е пад моцным напорам паветранага струмення.

  • П. апарат.
  • Пескаструменная апрацоўка.

песня, , ж.

  1. Вершаваны і музычны твор для выканання голасам.

    • Харавая п.
    • Жніўныя песні.
    • Беларускія народныя песні.
  2. Пра спевы птушак.

    • Салаўіныя песні.

  • Доўгая песня (разм.) — тое, што патрабуе працяглага часу, што не скора можа быць зроблена, расказана і пад.

  • Старая песня (разм.) — што-н. даўно вядомае.

  • Песня спета чыя (разм.) — канец чыйго-н. жыцця, шчасця, поспехаў і пад.

|| памянш. песенька, .

|| прым. песенны, .

  • П. матыў.

песцік, , м.

Жаночы орган кветкі, з якога ўтвараецца плод пасля апладнення пыльцой.

песціцца, ; незак.

Аддавацца пяшчотам, цешыцца бестурботнасцю.

  • П. ў цяньку.

песціць, ; незак.

  1. Любоўна даглядаць, пялегаваць; патураць усім жаданням, балаваць.

    • П. дзяцей.
  2. Лашчыць, галубіць.

    • П. дзіця.
  3. перан. Выклікаць прыемныя адчуванні (пра вецер, сонца і пад.).

    • Вецер песціць твар.
  4. перан. Жадаць здзяйснення чаго-н. прыемнага.

    • П. надзею.

|| зак. выпесціць, і спесціць, .

петарда, , ж.

  1. Старадаўні разрыўны снарад у выглядзе металічнай пасудзіны, напоўненай порахам.

  2. Сігнальны разрыўны снарад, што кладзецца на рэйкі, каб спыніць поезд у выпадку небяспекі.

  3. У піратэхніцы: снарад з парахавым зарадам, які выкарыстоўваецца для феерверку.

|| прым. петардавы, і петардны, .

петраграфія, , ж.

Раздзел геалогіі, які вывучае горныя пароды, іх састаў і структуру.

|| прым. петраграфічны, .