Verbum

уверх, прысл.

1. У вышыню, увысь; у напрамку да верхняй часткі чаго-н.

   • Полымя ўзвіваецца ў.
   • Сцежка вяла ў., на ўзгорак.

2. Унутраным бокам наверх ці ніжняй часткай прадмета ўгору.

   • Вывернуць кажух у. шэрсцю.
   • На беразе ляжала лодка ў. дном.

3. У напрамку да вытоку ракі, супраць цячэння.

   • У па Дняпры.

◊

• Уверх дном (разм.) — не так, як трэба (пра ход спраў, парушэнне звычайнага парадку).

уверцюра, ✂, ж.

1. Музычны ўступ да оперы, балета, драмы і пад.

   • Оперная у.

2. Музычны твор, які складаецца з адной часткі і адносіцца да праграмнай музыкі.

|| прым. уверцюрны, ✂.

увесну, прысл. (разм.).

Вясной.

увесці, ✂; зак.

1. каго-што ў што. Прымусіць увайсці, прывесці куды-н.

   • У войскі ў горад.
   • У. карову ў хлеў.

2. што ў што. Уліць, упусціць, умяшаць унутр чаго-н.

   • У глюкозу.

3. каго-што ў што. Уключыць у што-н., зрабіць дзейным або ўжывальным.

   • У ў бой новыя сілы.
   • У. канал у эксплуатацыю.
   • У. мяч у гульню.

4. каго (што) у што. Уцягнуць у што-н.; прычыніць каму-н. што-н.

   • У ў выдаткі.
   • У. ў грэх.

5. каго (што) у што. Дапамагчы асвоіцца з чым-н., азнаёміць.

   • У ў свае планы.

6. Устанавіць, пакласці пачатак чаму-н.

   • У самаабслугоўванне.
   • У. надзвычайнае становішча.

|| незак. уводзіць, ✂.

|| наз. увядзенне, ✂ і увод, ✂.

увесь, займ.

1. Поўны, без выключэння, цалкам.

   • Праседзець у. вечар за кнігай.
   • У. мокры.
   • Спаліць усе дровы.
   • Ва ўсёй красе.
   • З усёй сілы.

2. усё, усяго: Тое, што ёсць, цалкам, без выключэння.

   • Усё для справы.
   • Заўсёды ўсім задаволены.
   • Усяго пакрыху.
   • Усё разам узятае (усе абставіны, усё, пра што гаварылася).

3. усё, усіх: У поўным складзе, без выключэння (пра людзей).

   • Адзін за ўсіх і ўсе за аднаго.
   • Усе да аднаго (без выключэння).
   • Лепшы за ўсіх.

4. Скончыцца, зрасходвацца цалкам.

   • Соль уся.

5. Скончана, канец (разм.).

   • Больш не ўбачымся. Усё.
   • Не хачу ехаць — і ўсё!

◊

• Па ўсім відаць (разм.) — па ўсіх прыметах.

  • Па ўсім відаць, што ён не згодзіцца на абмен.

• Увесь у каго (у бацьку, у маці і пад.) хто — пра падабенства каго-н. да каго-н.

• Усё адно або усё роўна — аднолькава, няма розніцы, абавязкова нягледзячы ні на што.

  • Усё адно я не пайду туды.
  • Мне ўсё роўна.

• Усё адно як або усё роўна як — як быццам бы.

  • Ты ўсё адно як глухі.

• Усё як ёсць (разм.) — літаральна ўсё, поўнасцю.

  • Прадаць усё як ёсць.

• Усяго добрага (або найлепшага) — пажаданне пры развітанні.

увечар і увечары, прысл.

Вечарам.

увешаць, ✂; зак.

Вешаючы што-н. на каго-, што-н., закрыць якую-н. прастору.

• У. сцены пакоя фотакарткамі.

|| незак. увешваць, ✂.

|| звар. увешацца, ✂.

• У. каралямі.

|| незак. увешвацца, ✂.

увівацца, ✂; незак. (разм.).

Вярцецца каля каго-н., неадступна хадзіць за кім-н., дамагаючыся чаго-н., дагаджаючы каму-н.

• У. каля дзяўчыны.

увільгатніцца, ✂; зак.

Стаць вільготным, насыціцца вільгаццю.

|| незак. увільгатняцца, ✂.

|| наз. увільгатненне, ✂.

увільгатніць, ✂; зак.

Зрабіць вільготным, насыціць вільгаццю.

• Веснавыя дажджы ўвільгатнілі глебу.

|| незак. увільгатняць, ✂.

|| наз. увільгатненне, ✂.