Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (2002, правапіс да 2008 г.)

Скарачэнні

раскашэліцца, ; зак. (разм.).

Пайсці на значныя выдаткі, не паскупіцца.

  • Р. на падарунак сябру.

|| незак. раскашэльвацца, .

раскаяцца, ; зак.

З жалем пашкадаваць аб зробленым учынку, прызнаўшы яго памылковым або благім.

  • Цяпер ён раскайваецца.

|| незак. раскайвацца, .

|| наз. раскаянне, .

  • Р. прыйшло позна.

расквасіць, ; зак. (разм.).

  1. Размачыць, зрабіць гразкім.

    • Дарогу расквасіла (безас.), не праехаць.
  2. Разбіць да крыві (нос, твар).

    • Р. нос.

|| незак. расквашваць, .

раскватараваць, ; зак.

Размясціць па кватэрах.

  • Р. полк.

|| незак. раскватароўваць, .

|| звар. раскватаравацца, .

|| незак. раскватароўвацца, .

|| наз. раскватараванне, .

расквеціць, і расквяціць, ; зак.

Убраць што-н. у яркія колеры; зрабіць рознакаляровым.

  • Святочны салют расквеціў неба.

|| незак. расквечваць, .

|| наз. расквечванне, .

расквітацца, ; зак.

  1. Расплаціцца за што-н., аддаць доўг каму-н.

    • Р. з крэдыторамі.
  2. перан., з кім. Адпомсціць каму-н. за ўчыненую крыўду, зло.

    • Р. з ворагам.
  3. Расстацца з кім-, чым-н. назаўсёды, пакінуць каго-, што-н., пазбавіцца ад чаго-н.

    • Р. з горадам.

|| незак. расквітвацца, .

расквітнець, ; зак.

  1. Расцвісці, распусціцца (пра кветкі, расліны).

    • Цюльпаны ўжо расквітнелі.
  2. перан. Стаць прыгожым, здаровым, дасягнуць росквіту.

    • Расквітнела дзяўчына.
  3. перан. Дасягнуць высокай ступені развіцця, праявіцца з вялікай сілай.

    • Расквітнеў талент мастака.

|| наз. росквіт, .

раскідацца, ; зак.

  1. Стаць непрыгодным, разбурыцца, разваліцца на часткі.

    • Печ раскідалася.
    • Вяселле раскідалася (перан. разладзілася).
  2. Размясціцца на вялікай прасторы, далёка адзін ад аднаго.

    • Рэдкія бярозкі раскідаліся на пагорку.
  3. Раскінуць рукі, ногі (у сне).

  4. Стаць непрыгодным, немагчымым для язды (пра дарогу напрадвесні і ранняй вясной) (разм.).

  5. Захапіцца кіданнем чаго-н. (разм.).

  6. Нарадзіць дзіця (разм.).

  7. Заняцца адначасова многімі справамі, не засяроджваючыся ні на чым.

|| незак. раскідацца, і раскідвацца, .

раскідаць, ; зак.

  1. Кідаючы, размясціць ў розных месцах па паверхні або пакласці ў беспарадку.

    • Р. сена.
  2. перан. Размясціць у розных кутках на адлегласці адзін ад аднаго.

    • Жыццё раскідала сяброў па свеце.
  3. Разбурыць, разваліць.

    • Р. старую хату.
  4. Дарэмна патраціць.

    • Куды грошы раскідаў — не ведаю.

  5. Праараць уроскідку.

    • Р. дзве палосы.

|| незак. раскідаць, і раскідваць, .

|| наз. раскіданне, , раскідванне, і роскід, .

раскідвальнік, , м.

  1. Той, хто займаецца раскідваннем чаго-н.

    • Р. сена.
  2. Прыстасаванне для раскідвання чаго-н.

    • Механічны р. угнаенняў.