Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (2002, правапіс да 2008 г.)

Скарачэнні

пілікаць, ; незак. (разм.).

  1. Утвараць тонкія пісклівыя гукі.

    • На дварэ пілікала скрыпка.
    • Пад бервяном пілікаў цвыркун.
  2. Кепска іграць на чым-н.

    • П. на скрыпцы.

|| аднакр. пілікнуць, .

|| наз. піліканне, .

пілка, , ж.

  1. Маленькая ручная піла.

  2. Напільнік для ногцяў.

пілот, , м.

Лётчык, які кіруе лятальным апаратам.

|| прым. пілоцкі, .

пілотка, , ж.

Летні ваенны форменны галаўны ўбор без палёў, які першапачаткова насілі толькі пілоты; наогул шапачка такой формы.

|| прым. пілотачны, .

пільнавацца, ; незак.

  1. чаго. Знаходзіцца паблізу чаго-н., не адыходзіцца.

    • П. хаты.
  2. Хадзіць следам за кім-н., трымацца каго-н.

    • П. бацькі.
  3. чаго. Удзяляць увагу чаму-н.

    • П. гаспадаркі.
  4. чаго. Прытрымлівацца чаго-н., кіравацца чым-н.

    • П. правіл, дысцыпліны.
  5. Асцерагацца, быць уважлівым.

    • Пераходзячы дарогу, трэба п.

пільнаваць, ; незак.

  1. Вартаваць, сцерагчы.

    • П. сад.
  2. Падсцерагаць, сачыць.

    • П. каго-н. на вуліцы.

пільны, .

  1. Які патрабуе неадкладнага выканання, неабходны, тэрміновы.

    • Пільная работа.
    • Пільная патрэба.
  2. Старанны, руплівы.

    • П. ў рабоце чалавек.
  3. Уважлівы, неаслабны.

    • Пільная праверка.
    • Пільна (прысл.) сачыць.

|| наз. пільнасць, .

пільшчык, , м.

  1. Рабочы, які займаецца пілоўкай, распілоўваннем.

  2. Насякомае атрада перапончатакрылых.

|| ж. пільшчыца, .

|| прым. пільшчыцкі, і пільшчыкавы, .

пілюля, , ж.

Лякарства, спрасаванае ў форме галачкі, шарыка.

  • Прыняць пілюлю ад кашлю.
  • Паднесці пілюлю (таксама перан. зрабіць што-н. непрыемнае; разм.).
  • Праглынуць пілюлю (таксама перан. моўчкі сцярпець справядлівы папрок, непрыемную для сябе праўду).

пілястра, , ж. і пілястр, , м. (спец.).

Прамавугольны выступ сцяны ў выглядзе ўробленай у яе калоны.

|| прым. пілястравы, .